3. HAŁAS INSTALACYJNY (PRZEMYSŁOWY)

     W aktualnych przepisach prawnych zastąpiono tradycyjną nazwę hałasu przemysłowego nazwą „hałas instalacyjny”. Hałas instalacyjny obejmuje zarówno dźwięki emitowane przez różnego rodzaju maszyny i urządzenia, a także części procesów technologicznych, jak i instalacje i wyposażenie małych zakładów rzemieślniczych i usługowych. Do hałasów instalacyjnych zalicza się także dźwięki emitowane przez urządzenia obiektów handlowych (wentylatory, urządzenia klimatyzacyjne itp.), a także - urządzenia nagłaśniające w lokalach gastronomicznych i rozrywkowych.
     W roku 2002, podobnie jak w latach poprzednich, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Kielcach kontynuował pomiary hałasu instalacyjnego (przemysłowego). Na podstawie analiz wynikających z dotychczasowych badań szacuje się, że narażonych na tego typu hałas jest około 2960 mieszkańców regionu.
     Według stanu na dzień 31.12.2002 r. WIOŚ posiadał w swojej ewidencji 254 zarejestrowane zakłady emitujące hałas do środowiska, spośród których 85 posiada decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu, podlegające egzekwowaniu w toku działań kontrolnych. Badania hałasu w powyższym zakresie prowadzono także na skutek interwencji mieszkańców na uciążliwy hałas oraz w wyniku zleceń jednostek zainteresowanych sprawdzeniem efektów realizowanych działań ochronnych.
     Pomiary kontrolne natężenia hałasu przemysłowego w 2002 r. dotyczyły 39 jednostek gospodarczych. Przekroczenia ustalonego decyzją dopuszczalnego poziomu dźwięku emitowanego do środowiska, w porze dziennej lub nocnej, stwierdzono w odniesieniu do 20 zakładów, co stanowi 51% ogółu poddanych pomiarom jednostek. W 11 zakładach tego rodzaju przekroczenia występowały również w latach ubiegłych.
     Na ogólną liczbę punktów pomiarowych w zakładach, w ilości 154, w 60 badania wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu do środowiska. Naruszenie norm hałasu w porze dziennej odnosiło się do 31 punktów, natomiast w porze nocnej dotyczyło 29 punktów. W roku 2002, w stosunku do roku ubiegłego, zwiększyła się ilość zbadanych jednostek emitujących hałas do środowiska, a tym samym wzrosła liczba punktów kontrolnych. W roku 2001 ilość punktów kontrolnych z przekroczeniami w porze dziennej i nocnej wynosiła odpowiednio 19 i 37.
     Najczęstsze przekroczenia hałasu dotyczyły zakresu 1,0-5,0 dB i w porze dziennej wystąpiły w 22, a w porze nocnej w 9 punktach kontrolnych. Dla przedziału 5,1-10,0 dB przekroczenia norm wystąpiły w 6 punktach w nocy i w 9 w porze dziennej. Hałas przekraczający normy o 10,1-15,0 dB notowany był także zarówno w porze dziennej jak i nocnej w 3 i 7 punktach kontrolnych. Największe przekroczenia poziomu hałasu, o ponad 15 dB w porze nocnej, zanotowano w wyniku badań prowadzonych w związku ze zgłoszoną interwencją na zakład branży wydobywczo-przetwórczej surowców mineralnych. Ustalono wówczas ponadnormatywny hałas o takim poziomie w 4 punktach (14% ogółu punktów z przekroczeniami norm w porze nocnej). W roku 2001 takie przekroczenia stwierdzono w 3 punktach kontrolnych (8%) odnoszących się do jednego z zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, a w przypadku roku 2000 dotyczyło to 6 punktów kontrolnych (11%) zlokalizowanych w rejonie dwóch zakładów wydobywczych. Przekroczeń w takim zakresie nie notowano w latach 1998-1999.
     W tabeli 56 zestawiono wyniki badań hałasu przemysłowego wykonanych w 2002 r. w ramach kontroli planowych, zgłaszanych interwencji oraz realizowanych zleceń.
     Zestawienie wyników badań hałasu przemysłowego prowadzonych w latach 1998-2002 zawiera tabela 57.
     Wśród zakładów zaliczanych do uciążliwych ze względu na naruszenie warunków akustycznych, znalazły się zakłady różnych branż gospodarki, w tym między innymi: kopalnie surowców mineralnych, zakłady betoniarskie, kowalskie, zakłady produkcji drzewnej, materiałów budowlanych, tworzyw sztucznych, centra handlowe, cukrownie, przedsiębiorstwa wielobranżowe, elektrownia i spalarnia odpadów.
     Urządzeniami wywołującymi hałas z zakładów przemysłowych są m.in.: wentylatory, betoniarki, kruszarki, piły tarczowe, stoły wibracyjne, frezarki, młoty, prasy, szlifierki, koparko-ładowarki, dźwigi, agregaty chłodnicze, a w przypadku elektrowni bloki energetyczne o mocy 225 MW.
     Liczba zakładów, w odniesieniu do których stwierdzono, że podjęły w 2002 roku inicjatywy i wykonały konkretne zadania na rzecz ograniczenia emisji hałasu, podwoiła się w stosunku do roku ubiegłego i dotyczyła 6 jednostek. Podjęte działania polegały na:
-wybudowaniu ekranu akustycznego przez Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „JAX” Sp. J. w Kielcach;
-przeprowadzeniu remontów i wyciszeniu najbardziej hałaśliwych urządzeń i ciągów technologicznych do przeróbki kamienia oraz likwidacji najbardziej hałaśliwych prac w porze nocnej przez Kopalnię „Morawica” S.A. w Morawicy;
-remoncie urządzeń i wyciszeniu najbardziej hałaśliwych ciągów technologicznych, a także wyeliminowanie pracy młyna kulkowego w porze nocnej przez Zakłady Chemiczne „Bonarka” Przemiałownię „Jasice” w Jasicach;
-modernizacji wymiennikowni ciepła przy spalarni odpadów medycznych i wyeliminowaniu pracy dwóch wentylatorów przez Zakład Opieki Zdrowotnej w Busku-Zdroju;
-likwidacji hałasu powodowanego przez wentylatory wyciągowe w wyniku zastosowania tzw. falownika przez Poligrafię Bis Sp. z o.o. w Starachowicach;
-likwidacji okien od strony terenów chronionych, wyłożenie materiałem dźwiękochłonnym ścian budynku dmuchaw przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Opatowie.
     Przykładem podejmowania działań w następstwie egzekwowania przez WIOŚ obowiązków w zakresie likwidacji ponadnormatywnej emisji hałasu jest zakład „Nordkalk Miedzianka” w Miedziance. Działalność zakładu przeróbczego powodowała od wielu lat przekroczenia emisji hałasu do środowiska. Początkowo przekroczenia stwierdzane były w porze dziennej i nocnej. Podejmowano przez kolejne lata działania ograniczające zakres oddziaływania na środowisko. Efektem było zlikwidowanie przekroczeń emisji dźwięków w porze dziennej. Dalsze zmiany organizacyjne i technologiczne pozwoliły w listopadzie 2002 roku na całkowitą likwidację naruszeń obowiązującej decyzji określającej dopuszczalne poziomy hałasu.
     Procentowy rozkład przekroczeń norm w punktach pomiarowych (w porze nocnej) w latach 1998-2002 przedstawia rys. 30.
     Spośród 39 zbadanych zakładów w zakresie emisji hałasu do środowiska, 11 kontroli przeprowadzono w wyniku interwencji mieszkańców, z których 4 okazały się zasadne, wykazujące przekroczenia dopuszczalnych norm. Dane dotyczące kontroli w związku ze zgłoszonymi interwencjami z lat 1998-2002 przedstawiono w postaci graficznej na rys.31. W roku 2002 ilość zgłoszonych interwencji wzrosła w stosunku do roku 2001, jednak pomimo tego ilość obiektów, co do których potwierdziła się zasadność interwencji pozostała na tym samym poziomie.