2. MONITORING KRAJOWY GLEB UŻYTKOWANYCH ROLNICZO

     Założeniem powyższego zadania, realizowanego na szczeblu krajowym, jest pobieranie w cyklu pięcioletnim prób do badań jakości gleb w ściśle określonych miejscach. Porównywanie wyników z kilku cykli badawczych pozwala na ocenę zmian jakości gleb w czasie.
     Monitoring krajowy gleb, w zakresie wynikającym z Programu państwowego monitoringu środowiska na lata 1998 - 2002, którego kontynuację zakłada PMŚ na lata 2003-2005, obejmuje 9 profili glebowych z terenu województwa świętokrzyskiego spośród 216 ogółem w kraju. Są to badania wykonywane na terenie powiatów:
- buskiego: w Rzędowie, gm. Tuczępy;
- jędrzejowskiego: w Olszówce Nowej, gm. Wodzisław;
- kieleckiego: w Dyminach, gm. Morawica i Wola Kopcowa, gm. Masłów;
- ostrowieckiego: w Ćmielowie, gm. Ćmielów;
- sandomierskiego: w Winiarkach, gm. Dwikozy;
- starachowickiego: w Wąchocku - Starym Dworze, gm. Wąchock;
- staszowskiego: w Okrągłej, gm. Połaniec i Niedziałki, gm. Rytwiany.
     Pełny pomiar chemizmu gleb zgodnie z założeniami programu ogólnokrajowego wykonany został w 1995 i 2000 r., a kolejny dotyczyć będzie 2005 r. Wyniki dwóch zrealizowanych już przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach cykli badań wskazują, że grunty użytkowane rolniczo na terenie woj. świętokrzyskiego nie zawierają nadmiernych ilości metali ciężkich. Niską zawartość wykazuje również siarka siarczanowa. Ocena zanieczyszczenia gleb w zakresie zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych jest mniej zadowalająca. Wprawdzie nie stwierdzono gleb silnie zanieczyszczonych, lecz naturalną zawartość węglowodorów wykazały tylko 3 z 9 badanych profili glebowych. W jednym przypadku gleba zakwalifikowana została do III stopnia zanieczyszczenia co odpowiada średniemu zanieczyszczeniu - według skali oceny wyrażanej w stopniach 0 - V, a przyjętej IUNiG w Puławach na podstawie granicznych zawartości metali ciężkich oraz WWA w 0-20 w powierzchniowej warstwie gleb (wartości graniczne są zamieszczone w opracowaniu pn. „OCENA stopni zanieczyszczenia gleb...” Kabata - Pendias i in., Puławy 1993 r.).
     Ocenę gleb na podstawie monitoringu krajowego prezentowano w raporcie wojewódzkim pn. Stan środowiska województwie świętokrzyskim w roku 2001 - Biblioteka Monitoringu Środowiska, Kielce 2002 oraz w wydaniu Inspekcji Ochrony Środowiska pn. Monitoring chemizmu gleb ornych Polski. Program badań i wyniki 1994 i 2000 - Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2002.
     Ocena jakości chemicznej gleb jest podstawą do określenia właściwego, uwzględniającego ekologiczne funkcje, rolniczego użytkowania gruntów.