CZĘŚĆ III. ZASOBY ORAZ STAN CZYSTOŚCI WÓD

4. Monitoring rzek
  
4.3. Ocena stanu czystości rzek

      Zlewnia Nidy 
     Nida. Rzeka na analizowanym odcinku o długości 98,8 km, od połączenia Białej Nidy z Czarną Nidą (m. Żerniki), planowana jest w I klasie czystości wód. 
     Badania monitoringowe prowadzone w roku 2000 wykazały, że w ocenie fizyko-chemicznej Nida prawie na całej długości oceniana jest poza klasą i tylko niewielki ujściowy odcinek (7,3 km) zachował III klasę czystości wód. Zadecydowały o tym ponadnormatywne stężenia azotynów, fosforanów i fosforu ogólnego. 
     W ocenie bakteriologicznej odcinek między Kowalą i Chrobrzem (9,0 km) jest w III klasie, pozostałe nie odpowiadają normatywom żadnej z klas czystości. 
     Wskaźniki hydrobiologiczne, wyrażone indeksem saprobowości, osiągały II klasę czystości, natomiast stężenia chlorofilu "a" - I i w ujściowym odcinku od Nowego Korczyna - II klasę czystości. 
     W stosunku do badań ubiegłorocznych nastąpiło pogorszenie jakości wód i rzeka w ocenie ogólnej nie odpowiada normatywom żadnej z klas czystości. 
     Naruszenie warunków pozwolenia wodno-prawnego na odprowadzanie ścieków do Nidy stwierdzono podczas kontroli na Oczyszczalni Komunalnej Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Pińczowie. 
     Stan czystości rzeki na przestrzeni lat 1995-2000 tabela 37 w ocenie ogólnej jest wysoce niezadowalający. 
     Pomimo tak niekorzystnych ocen klasyfikacji ogólnej w Nidzie maleją systematycznie stężenia większości badanych wskaźników, w tym również decydujących o klasie czystości jak biogeny, których wartości zbliżają się stopniowo do granic III klasy czystości wód. Można to prześledzić na rys.33 obrazującym zmiany stężeń wskaźników zanieczyszczenia rzeki Nidy w latach 1995-2000. 

     Biała Nida. Stanowi źródłowy odcinek Nidy i podobnie jak odbiornik wyższego rzędu winna prowadzić wody w I klasie czystości. 
     W roku 2000 nastąpiło pogorszenie stanu czystości wód z II do III klasy prawie na całej długości rzeki ze względu na azotyny. Natomiast stan sanitarny rzeki uległ poprawie, osiągając na znacznym odcinku aż do ppk Żerniki II klasę czystości.(tabela 38) 
     W ocenie ogólnej rzeka zakwalifikowana została do III klasy czystości wód, a tylko niewielki odcinek, długości 0,5 km, zachował II klasę. 
     Pod względem hyrobiologicznym rzeka utrzymała I klasę czystości ze względu na chlorofil "a" i II - indeks saprobowości. 
     Naruszanie warunków pozwolenia wodno-prawnego stwierdzono w zakładzie NORDKALK MIEDZIANKA S.A. w Miedziance (potok Hutka). 

     Łososina. Jest lewobrzeżnym dopływem Białej Nidy w jej ujściowym biegu. Rzeka badana jest na ujściu w ppk Bocheniec. W roku 2000 prowadziła wody czyste, odpowiadające II klasie zarówno w ocenie fizyko-chemicznej i bakteriologicznej, jak również hydrobiologicznej. 
     Wśród zakładów naruszających warunki pozwoleń wodno-prawnych na odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych zlewni Białej Nidy znalazły się:
 - LHOIST BUKOWA Sp. z o. o. w Bukowej (potok od Skorkowa - dop. Łososiny),
 - Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Oblęgorku. 

     Brzeźnica. Jako prawobrzeżny dopływ Nidy, stanowi źródło zanieczyszczenia rzeki macierzystej. Badana tylko na ujściu w ppk Borszowice zakwalifikowała się poza klasę ze względu na przekroczone wartości dopuszczalne stężeń fosforanów, fosforu ogólnego, azotynów i miano Coli. 
     Rzeka jest odbiornikiem ścieków komunalnych z terenu miasta i gminy Jędrzejów. Na stan zanieczyszczenia Brzeźnicy wpływa bardzo niski stopień skanalizowania gminy, co powoduje przypadkowe zrzuty ścieków nie oczyszczonych bezpośrednio do rzeki. 

     Czarna Nida. W ocenie fizyko-chemicznej ponad połowa badanych odcinków rzeki (źródłowy długości 14,8 km oraz poniżej ujścia Lubrzanki do ujścia Bobrzy długości 20,4 km) osiągnęło II klasę czystości, poniżej Napękowa do ujścia Lubrzanki - III klasę, a końcowy odcinek rzeki, poniżej ujścia Bobrzy, utrzymuje się poza normatywem. Pod względem bakteriologicznym rzeka od źródeł do Morawicy jest w III klasie, a jej końcowy odcinek - w non. Jest to zarazem wypadkowa klasyfikacja ogólna Czarnej Nidy, o której wyniku przesądziły stężenia azotynów, azotu amonowego, fosforanów, fosforu ogólnego i miana Coli.tabela 39 
     Rzeka jest odbiornikiem ścieków komunalnych i przemysłowych z okolic Bielin, Daleszyc, Bilczy i Morawicy, a w końcowym biegu - wód nadmiernie zanieczyszczonych pochodzących z jej dopływu - Bobrzy. Ten ujściowy, niewielki odcinek Czarnej Nidy od lat utrzymuje się poza klasą. 
     Badania hydrobiologiczne wykonywane były tylko w ujściowym punkcie - Tokarnia. Wartości indeksu saprobowości odpowiadały normom II klasy (strefa b-mezosaprobowa), natomiast stężenia chlorofilu "a" były niskie - I klasa czystości. 
     Naruszenie warunków pozwoleń wodno-prawnych w zakresie odprowadzania ładunków zanieczyszczeń do Czarnej Nidy stwierdzono w wyniku kontroli w odniesieniu do:
 - Urzędu Gminy w Daleszycach (Oczyszczalnia Komunalna),
 - Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Bilczy,
 - Zakładu Gospodarki Komunalnej w Morawicy. 

      Lubrzanka. W roku 2000 rzeka pod względem fizyko-chemicznym zachowała II klasę czystości wód. O końcowej ocenie ogólnej przesądził wskaźnik bakteriologicznego zanieczyszczenia wód - miano Coli, którego wartości na całej długości rzeki odpowiadały III klasie czystości. 
     Wskaźniki hydrobiologiczne w badanym punkcie - Papiernia (na ujściu) odpowiadały wymogom: indeks saprobowości - II klasy, a chlorofil "a" - I klasy czystości, podobnie jak w roku ubiegłym. 
     Rzeka płynie w środkowym i ujściowym odcinku przez tereny rekreacyjne, stąd głównym źródłem zanieczyszczeń są ośrodki i domy wczasowe zlokalizowane wzdłuż jej biegu. 
     W minionym roku stwierdzono naruszanie warunków pozwolenia wodno-prawnego przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych RENOMA w Leszczynach.tabela 40 

      Mierzawa. W klasyfikacji ogólnej rzeka od źródeł do m. Krzcięcice znalazła się w III klasie czystości, następny odcinek do ujścia do Nidy nie odpowiadał normatywom żadnej z klas. O takiej ocenie przesądziły stężenia biogenów i miana Coli. W stosunku do roku 1999 nastąpiła poprawa jakości wód na odcinku między Sędziszowem i Krzcięcicami z non do klasy III.tabela 41 
     W ocenie hydrobiologicznej nie stwierdzono zmian i nadal wyniki badań wykonywanych na ujściu w ppk Pawłowice w zakresie indeksu saprobowości wykazują II klasę czystości, natomiast chlorofil "a" - I klasę. 
     Wśród zakładów naruszających warunki pozwoleń wodno-prawnych na odprowadzanie ścieków do rzeki znalazły się:
 - Zakład Usług Komunalnych w Wodzisławiu (do Mozgawy),
 - Osiedle PKP Sędziszów w Sędziszowie. 
     Na przestrzeni ostatnich 6. lat stan czystości rzeki jest zmienny, co wykazano w tabeli 41. 

      Bobrza. W roku 2000 jakość wód Bobrzy nie odbiegała od ocen ubiegłorocznych, znaczny odcinek rzeki od źródeł do m. Dobromyśl zachował III klasę czystości wód, o czym zadecydował wskaźnik m. Coli. Pozostałe badane parametry mieściły się w granicach I i II klasy. Stan czystości dalszego, ujściowego odcinka rzeki nie odpowiadał normatywom, zwłaszcza poniżej zrzutów ścieków z oczyszczalni komunalnych dla Kielc i Chęcin, gdzie występuje duża koncentracja zanieczyszczeń z grupy biogenów.tabela 42 
     Wyniki badań hydrobiologicznych, wykonywanych w punkcie Radkowice, są analogiczne do roku ubiegłego i wskazują III klasę czystości ze względu na indeks saprobowości oraz I - chlorofil "a". 
     W III kwartale 1999 roku przekazano do eksploatacji komunalną oczyszczalnię ścieków dla Chęcin, Radkowic, Skiby i Gościńca. Kontrolne wyniki badań przeprowadzonych po uruchomieniu oczyszczalni świadczą o dotrzymywaniu warunków pozwolenia wodno-prawnego w zakresie dopuszczalnych ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do Jaźwiczanki - dopływu Bobrzy. 
     Wśród zakładów naruszających warunki pozwoleń wodno-prawnych na odprowadzanie ścieków do Bobrzy znalazły się:
 - NORDKALK MIEDZIANKA Osiedle Mieszkaniowe w Jaworzni,
 - Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski w Piekoszowie Józef Bartos. 

      Silnica. Badana jest tylko na ujściu w ppk Białogon. W ocenie ogólnej rzeka nie odpowiadała normatywom żadnej z klas czystości ze względu na przekroczone stężenia azotynów i miana Coli. Pozostałe wskaźniki zanieczyszczeń w większości nie przekraczały klas I-II. 
     Badania hydrobiologiczne wykazały II klasę czystości ze względu na indeks saprobowości, natomiast stężenia chlorofilu "a" nie odpowiadały normom. 
     Rzeka stanowi źródło zanieczyszczeń odbiornika macierzystego, jakim jest Bobrza. 

     Maskalis. Rzeka badana była na przestrzeni wielu lat tylko na ujściu w ppk Szczytniki. W ostatnich dwóch latach prowadzono badania również w jej górnym biegu (ppk Łatanice), co umożliwia klasyfikację odcinkową rzeki. W ocenie ogólnej stan czystości Maskalisa na całej długości nie odpowiada normatywom żadnej z klas. W obu badanych przekrojach pomiarowo-kontrolnych stwierdzono ponadnormatywne stężenia biogenów, zawiesiny, siarczanów, BZT5, przewodności elektrolitycznej i miana Coli. 
     Badania hydrobiologiczne prowadzono w wymienionych dwóch ppk rzeki. Stężenia chlorofilu "a" w Łatanicach odpowiadały I klasie czystości, a w Szczytnikach nie odpowiadały normom. Indeks saprobowości wskazywał na większe zanieczyszczenie w Łatanicach - III klasa czystości, a w Szczytnikach mniejsze - II klasa. tabela 43

     Zlewnia Kamiennej 
     Kamienna. Wypływa w pobliżu wsi Borki, na południowy zachód od Skarżyska-Kamiennej. Rzeka o całkowitej długości 138,3 km zbiera wody z obszaru 2007,9 km2 i wpada do Wisły w 324,5 km jej lewego brzegu. 
     Oceną objęto odcinek w granicach woj. świętokrzyskiego długości 118,5 km. Zgodnie z wymaganiami docelowymi, jakość wody Kamiennej powinna spełniać warunki I klasy na odcinku od źródeł do jazu w Starachowicach, wymagania klasy II od Starachowic do Ostrowca Świętokrzyskiego i od Bałtowa do ujścia oraz klasy III - od Ostrowca Świętokrzyskiego do Bałtowa. 
     W roku 2000 źródłowy, niewielki odcinek rzeki, długości 8,7 km, dyskwalifikowały poza normatyw niskie wartości odczynu (pH - 5,6) pochodzenia prawdopodobnie geogenicznego (z podłoża). 
     O jakości wody dalszego odcinka decydowały zanieczyszczenia odprowadzane w ściekach komunalnych i przemysłowych z terenu miast: Bliżyn, Skarżysko-Kamienna, Starachowice, Ostrowiec Świętokrzyski. 
     W klasyfikacji ogólnej rzeka znalazła się poza normatywem na znacznej długości, od Skarżyska-Kamiennej do ujścia Świśliny i poniżej Ostrowca Św. do granic województwa (86,9 km), ze względu na przekroczone wartości azotynów, fosforu ogólnego oraz w mniejszym stopniu - miana Coli. Pozostałe odcinki osiągnęły III klasę czystości, o czym przesądziły również biogeny, miano Coli i dodatkowo - mangan. 
     Warto podkreślić, że z innych badanych wskaźników większość odpowiadała I klasie czystości. 
     Stan sanitarny rzeki w jej górnym biegu, aż do Wąchocka, osiągnął II klasę czystości, następnie do Michałowa oraz między Nietuliskiem i Bałtowem - III klasę. Ponadnormatywne zanieczyszczenie bakteriologiczne wystąpiło na krótszych niż dotychczas odcinkach rzeki między Michałowem i Nietuliskiem oraz poniżej Bałtowa do granic województwa. tabela 44
     Badania hydrobiologiczne wyrażone indeksem saprobowości wykazały, podobnie jak w roku ubiegłym, II klasę czystości wód na całej długości rzeki. W górnym odcinku Kamiennej, aż do Michałowa, występowały niskie stężenia chlorofilu "a" odpowiadające I klasie czystości. Następnie na odcinkach od Nietuliska do Chmielowa i od Kraskowa do Bałtowa, stężenia chlorofilu "a" wzrastały do ponadnormatywnych wartości. Na pozostałych odcinkach stężenia chlorofilu odpowiadały III klasie czystości. 
     W roku 2000 stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do Kamiennej przez następujące zakłady:
 - Szkoła Podstawowa w Bliżynie,
 - Zakłady Metalowe MESKO w Skarżysku-Kamiennej,
 - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kunowie,
 - Gospodarstwo Ogrodnicze "Bracia Kasprzak" w Ostrowcu Św.,
 - Zakład Porcelany ĆMIELÓW w Ćmielowie,
 - Zakłady Chemiczne Spółka z o.o. Przemiałownia w Jasicach,
 - Zakład Komunalny w Bidzinach - Oczyszczalnia Komunalna w Jasicach,
 - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej - Oczyszczalnia w Potoczku,
 - Zakład Utylizacyjny w Stokach Dużych. 
     Dodatkowym źródłem zanieczyszczenia rzeki są jej dopływy, a zwłaszcza Kamionka i Szewnianka, prowadzące do Kamiennej wody pozaklasowe. 
     Analiza wyników klasyfikacji wód Kamiennej na przestrzeni ostatnich kilku lat wskazuje na stopniową poprawę stanu czystości rzeki. 
     Na rysunku 34 przedstawiono rozkład stężeń reprezentatywnych wskaźników zanieczyszczenia rzeki jak: BZT5, azotyny i fosfor ogólny w latach 1995-2000. Wartości BZT5 nie przekraczają norm dopuszczalnych dla II klasy czystości wód. Stężenia fosforu ogólnego i azotynów są na znacznej długości rzeki poza klasą osiągając najwyższe wartości poniżej zrzutów ścieków z miejskich oczyszczalni zlokalizowanych w Skarżysku-Kamiennej i Starachowicach, natomiast w ujściowym odcinku następuje spadek stężeń biogenów z non do III klasy czystości wód. 

     Kamionka. Rzeka od źródeł do Suchedniowa winna prowadzić wody odpowiadające I klasie czystości, a poniżej, aż do ujścia - II klasie. Na przestrzeni ostatnich kilku lat utrzymuje się poza klasą, o czym zadecydowało zanieczyszczenie bakteriologiczne wody wyrażone mianem Coli. Wskaźniki z grupy oznaczeń fizyko-chemicznych nie przekraczają norm klas I-III. tabela 45
     Badania hydrobiologiczne prowadzono tylko w ujściowym punkcie Bzin. Indeks saprobowości oraz stężenia chlorofilu "a" odpowiadały II klasie czystości. 
     Na stan czystości rzeki rzutują w znacznej mierze ścieki odprowadzane z oczyszczalni komunalnych w Łącznej, Suchedniowie i Rejowie. 
     Nadal wymierzane są kary administracyjne dla zakładu Wodociągi i Kanalizacja Spółka z o.o. Oczyszczalnia Komunalna w Rejowie, za odprowadzanie ścieków do Kamionki bez pozwolenia wodno-prawnego. 

     Świślina. Jest jednym z głównych dopływów Kamiennej i na całej długości winna odpowiadać II klasie czystości wód. 
     W stosunku do wyników badań ubiegłorocznych nastąpiła poprawa stanu czystości wód we wskaźnikach fizyko-chemicznych i bakteriologicznych, co w ocenie ogólnej zapewniło III klasę na całej długości rzeki. tabela 46
     Wyniki badań hydrobiologicznych prowadzonych w ppk Nietulisko kwalifikują wody, analogicznie jak w roku ubiegłym, do II klasy ze względu na indeks saprobowości i I - ze względu na chlorofil "a". 
     Głównym źródłem zanieczyszczenia rzeki są jej dopływy: Psarka i Pokrzywianka, będące odbiornikami ścieków komunalno-przemysłowych z Bodzentyna, Rudek i Nowej Słupi. 

      Psarka. Stan czystości rzeki utrzymuje się na poziomie wyników badań ubiegłorocznych. Psarka od źródeł do Bodzentyna zachowała III klasę czystości wód ze względu na azotyny i m. Coli, pozostałe wskaźniki zanieczyszczeń odpowiadały I i II klasie. Dalszy odcinek, aż do ujścia do Świśliny jest poza klasą, o czym zadecydowały ponadnormatywne stężenia azotynów i miana Coli. 
     Indeks saprobowości w ujściowym ppk Świętomarz osiągnął II klasę czystości, natomiast chlorofil "a" - I klasę. tabela 47
     Głównym źródłem zanieczyszczenia rzeki są ścieki komunalne pochodzące z rejonu Bodzentyna, a zwłaszcza odprowadzane w sposób niezorganizowany bez oczyszczenia, co może mieć miejsce wobec faktu niskiego stopnia skanalizowania gminy. 

      Pokrzywianka. W roku 2000 stan czystości rzeki, oceniany we wskaźnikach fizyko-chemicznych, nie uległ zmianie, zachowując odcinkowo II i III klasę czystości. Jednak stwierdzone ponadnormatywne wartości miana Coli zadecydowały o klasyfikacji ogólnej rzeki do non. Taka ocena jest wynikiem niskiego stopnia skanalizowania gmin położonych w zlewni Pokrzywianki. tabela 48
     W badanym pod względem hydrobiologicznym punkcie pomiarowym Szeligi (na ujściu) chlorofil "a" spełniał wymagania I klasy czystości, a indeks saprobowości - II klasy. 

      Szewnianka. Rzeka uchodzi do Kamiennej w Ostrowcu Św., gdzie zlokalizowany został punkt pomiarowo-kontrolny. Prowadzone tam badania wykazały, że ujściowy odcinek rzeki jest poza klasą ze względu na przekroczone wartości dopuszczalne fosforu ogólnego i miana Coli, pozostałe wskaźniki mieszczą się w granicach klas I i II, z wyjątkiem azotynów i zawiesiny (III klasa). 
     Badania hydrobiologiczne wykazały I klasę ze względu na chlorofil "a" i II - indeks saprobowości. 

     Zlewnia Pilicy 
     Pilica. Badana w granicach woj. świętokrzyskiego w ppk Maluszyn i Szczekociny rzeka ta jest klasyfikowana przez GIOŚ. W roku 2000 stwierdzono w przekroju Maluszyn podwyższone do III klasy stężenia azotynów i fosforu ogólnego oraz poza klasą - wartości miana Coli, pozostałe wskaźniki odpowiadały klasie I i II. W przekroju Maluszyn odnotowano poprawę jakości wód z III do II klasy w ocenie fizyko-chemicznej. Pod względem hydrobiologicznym w obydwu punktach odnotowano II klasę ze względu na indeks saprobowości i I - ze względu na chlorofil "a". 
     Wśród zakładów odprowadzających ścieki do wód zlewni Pilicy i naruszających warunki pozwoleń wodno-prawnych znalazły się:
 - Spółdzielnia Inwalidów NAPRZÓD w Końskich (rz. Czysta),
 - Korporacja AHG "Prebet" Sp. z o.o. w Żelisławicach (rz. Seca),
 - Urząd Gminy - Oczyszczalnia Komunalna w Fałkowie (rz. Greszczynka). 

     Czarna Włoszczowska. Jest lewobrzeżnym dopływem Pilicy i badana była tylko w przekroju Ciemiętniki. Ten ujściowy odcinek rzeki nadal zachowuje dotychczasową III klasę czystości wód, o czym zadecydowały wartości stężeń ChZT-Mn i miana Coli, pozostałe wskaźniki odpowiadają I i II klasie czystości. 

     Czarna Struga. Jako lewobrzeżny dopływ Czarnej Włoszczowskiej badana była na ujściu w przekroju pomiarowo-kontrolnym Belina. W stosunku do badań ubiegłorocznych nastąpiła poprawa jakości wód końcowego odcinka rzeki z non do III klasy czystości. 
     Jednym ze źródeł zanieczyszczenia rzeki jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie, naruszająca warunki pozwolenia wodno-prawnego. 

     Czarna Maleniecka (Konecka). W roku 2000 rzeka w źródłowym odcinku znalazła się poza klasą ze względu na niskie wartości odczynu pH (pochodzące z podłoża), co w ocenie ogólnej zadecydowało o pogorszeniu stanu czystości wód. Ze względu na ponadnormatywne stężenia miana Coli, poza klasą znalazł się także odcinek rzeki od m. Czarna do m. Sielpia. Pozostałe odcinki odpowiadały II (ujściowy odcinek poniżej Maleńca) oraz III klasie czystości wód. O klasyfikacji zadecydowały wskaźniki fizyko-chemiczne: azotyny, odczyn pH, ChZT-Mn, ChZT-Cr, fosfor ogólny oraz bakteriologiczne - m. Coli. Pozostałe wskaźniki zachowały w większości oznaczeń I klasę czystości wód. tabela 49
     W wyniku badań hydrobiologicznych, prowadzonych tylko w ujściowym punkcie pomiarowym - Maleniec, stwierdzono, że chlorofil "a" odpowiadał klasie I, a indeks saprobowości - II klasie czystości wód. 
     Głównym źródłem zanieczyszczenia rzeki są zlokalizowane w jej górnym biegu następujące zakłady:
 - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Stąporkowie,
 - GASPOL S.A. Rozlewnia Gazu w Stąporkowie. 

     Zlewnia Czarnej Staszowskiej 
     Czarna Staszowska. Jakość wód Czarnej Staszowskiej utrzymuje się na poziomie wyników badań ubiegłorocznych. tabela 50
     W ocenie ogólnej rzeka od źródeł do Staszowa zachowała III klasę czystości ze względu na ChZT-Mn, fosfor ogólny, azotyny i m. Coli; pozostałe wskaźniki mieściły się w klasie I i II. Dalszy odcinek, poniżej zrzutu ścieków z oczyszczalni komunalnej w Staszowie, zakwalifikowany został do non z uwagi na miano Coli; wskaźniki z grupy oznaczeń fizyko-chemicznych odpowiadały dopuszczalnym stężeniom klas I-III. 
     Wyniki parametrów hydrobiologicznych (indeks saprobowości i chlorofil "a"), oznaczanych na ujściu w ppk Połaniec, odpowiadały II klasie czystości. 
     Wśród zakładów naruszających warunki zawarte w pozwoleniach wodno-prawnych na odprowadzanie ścieków znalazły się:
 - Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Połańcu,
 - Zakład Mechaniczny RT, Spółka z o.o. w Rytwianach,
 - Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Kurozwękach. 

     Łagowica. W roku 2000 nastąpiło pogorszenie jakości sanitarnej wód w ujściowym odcinku rzeki do non. W klasyfikacji ogólnej Łagowica na całej długości znalazła się poza normatywem, o czym przesądziły biogeny, zawiesina i miano Coli. Pozostałe wskaźniki z grupy oznaczeń fizyko-chemicznych odpowiadały I lub II klasie czystości wód. 
     Na ujściu w ppk Józefów indeks saprobowości kwalifikował wodę do II klasy, a chlorofil "a" do I klasy czystości. tabela 51
     Jak wykazała kontrola, nadal do zakładów nie dotrzymujących warunków pozwoleń wodno-prawnych i wymogów ochrony środowiska należy Zakład Usług Komunalnych w Rakowie. 

     Wschodnia. W roku 2000 nastąpiło pogorszenie stanu sanitarnego wód, wyrażone przekroczeniem stężeń dopuszczalnych miana Coli, co zadecydowało o klasyfikacji ogólnej rzeki. Wydłużył się ponadnormatywny odcinek początkowy rzeki aż do m. Strzelce, poza klasą znalazł się również ujściowy odcinek między Wilkową i Zrębinem. Pozostałe odcinki odpowiadały III klasie czystości wód. tabela 52
     Badania hydrobiologiczne, wykonane w ppk Wilkowa i Zrębin, w zakresie indeksu saprobowości wykazały II klasę czystości wód. Stężenia chlorofilu "a" odpowiadały - III klasie czystości w Wilkowej i I - w Zrębinie. 
     Naruszenie warunków pozwolenia wodno-prawnego na odprowadzanie ścieków do zlewni Wschodniej stwierdzono podczas kontroli PHU EKOPLON S.A. w Grabkach Dużych. 

           Zlewnia Koprzywianki 
Koprzywianka. Rzeka od roku 1999 jest badana na całej długości w 6. przekrojach pomiarowo-kontrolnych. 
     Wyniki badań prowadzonych w roku 2000 wskazują na poprawę jakości wód, zwłaszcza pod względem fizyko-chemicznym z non do III klasy czystości, prawie na całej długości rzeki. W ocenie ogólnej, z uwagi na ponadnormatywne wartości miana Coli, znaczne odcinki: od Iwanisk do Sośniczan i poniżej Andruszkowic są poza klasą, pozostałe znalazły się w III klasie czystości wód. Wśród wskaźników zanieczyszczenia wód dominują azotyny i miano Coli, rzadziej zawiesina i fosfor ogólny. 
     Badania hydrobiologiczne w ppk Andruszkowice-Koćmierzów wskazują I klasę - chlorofil "a" oraz II - indeks saprobowości. tabela 53
     Wśród zakładów naruszających obowiązujące warunki pozwoleń wodno-prawnych znalazły się:
 - Urząd Gminy w Iwaniskach - Oczyszczalnia Ścieków,
 - Urząd Gminy w Baćkowicach - Oczyszczalnia Ścieków w Piskrzynie,
 - Zakład Gospodarki Komunalnej w Klimontowie,
 - Urząd Gminy w Koprzywnicy - Oczyszczalnia Komunalna. 

      Kacanka. Jako prawobrzeżny dopływ Koprzywianki jest badana tylko na ujściu - w ppk Bazów. W roku 2000 ten końcowy odcinek rzeki, ze względu na miano Coli, odpowiadał III klasie czystości, przy pozostałych wskaźnikach zanieczyszczeń - I i II klasie czystości. 
     Nadal warunków pozwolenia wodno-prawnego nie przestrzega Zakład Gospodarki Komunalnej w Bogorii odprowadzający ścieki do rzeki Korzennej - dopływu Kacanki. 

      Gorzyczanka. Jest lewobrzeżnym dopływem Koprzywianki, badanym na ujściu w ppk Samborzec. W roku 2000 większość oznaczanych w rzece wskaźników zachowało normę I lub II klasy czystości, a tylko zawiesina, przewodność właściwa i miano Coli zadecydowały o wynikowej III klasie czystości wód w badanym przekroju. Źródło zanieczyszczenia rzeki stanowi Oczyszczalnia Komunalna Urzędu Gminy w Samborcu, któremu wymierzono karę za przekroczenia dopuszczalnych ładunków zanieczyszczeń. 

     Zlewnia Opatówki 
     Opatówka. W roku 2000 jakość wód rzeki w źródłowym odcinku zmieniła się z non do III klasy czystości, zarówno w ocenie fizyko-chemicznej, jak również bakteriologicznej. Dalszy, znaczny odcinek rzeki, od Wąworkowa do ujścia do Wisły, nadal jest poza klasą ze względu na przekroczone stężenia dopuszczalne azotynów, fosforanów, fosforu ogólnego, zawiesiny, tlenu rozpuszczalnego, BZT5, ChZT-Mn. 
     Wyniki badań hydrobiologicznych prowadzonych w m. Słupcza wykazały III klasę ze względu na indeks saprobowości oraz I - chlorofil "a". tabela 54
     Źródłem zanieczyszczenia rzeki i jej dopływów są zakłady naruszające warunki pozwoleń wodno--prawnych jak:
 - Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Opatowie,
 - Zakład Gospodarki Komunalnej w Lipniku - Oczyszczalnia Ścieków we Włostowie,
 - PPH ROMHILD w Dwikozach,
 - Dom Pomocy Społecznej w Zochcinie. 

     Zlewnia Nidzicy 
     Nidzica. Rzeka nadal na całej badanej długości w granicach województwa utrzymuje się poza klasą ze względu na ponadnormatywne wartości zawiesiny, fosforu ogólnego i m. Coli. 
     Badania hydrobiologiczne, prowadzone w ppk Kazimierza Mała i Piotrowice, wskazują II klasę czystości wód ze względu na indeks saprobowości oraz I - z uwagi na chlorofil "a". 
     W toku działań kontrolnych stwierdzono naruszanie warunków pozwoleń wodno-prawnych w zakresie odprowadzania ścieków do rzeki i jej dopływów przez następujące zakłady:
 - Związek Międzygminny Komunalny "Nidzica" - Oczyszczalnia w Działoszycach,
 - Zespół Szkół Rolniczych w Cudzynowicach. tabela 55

     Małoszówka. Uchodzi do Nidzicy w Kazimierzy Wielkiej i badana jest tylko na ujściu. Jako odbiornik ścieków komunalnych z miasta oraz przemysłowych, głównie z Cukrowni "Łubna", w badanym przekroju sklasyfikowana została poza normatyw ze względu na przekroczone stężenia biogenów, zawiesiny, BZT5, siarczanów, przewodności elektrolitycznej i m. Coli. Wskaźniki hydrobiologiczne wskazywały III klasę - indeks saprobowości i I - chlorofil "a". 

      Zlewnia Wisły Rzeka stanowi naturalną granicę województwa świętokrzyskiego w jego południowo-wschodniej części. Ten graniczny odcinek długości 168,7 km jest klasyfikowany centralnie, z wykorzystaniem badań WIOŚ Kielce prowadzonych w ppk Opatowiec, Nowy Korczyn i Szczucin. 
     Jakość wód Wisły w badanych przekrojach pomiarowych nie odpowiada normatywom żadnej z klas czystości, ze względu na przekroczone wartości zasolenia, biogenów i miana Coli. Zanieczyszczenia te występują już w przekroju Opatowiec i pochodzą z terenu województwa małopolskiego. 
     Wśród zakładów odprowadzających ścieki do Wisły, zlokalizowanych na naszym terenie i naruszających warunki pozwoleń wodno-prawnych, znalazły się:
 - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Ożarowie (Kanał Ożarów),
 - Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego S.A. w Dwikozach (ciek Doraz),
 - Zakład Gospodarki Komunalnej w Zawichoście,
 - Stacja Hodowli i Unasienniania Zwierząt w Brześciu.