| |
2. Monitoring jakości
powietrza
2.4. Opad pyłu, kadmu i ołowiu
Opad pyłu
Źródłem zanieczyszczenia powietrza pyłami łatwo opadającymi
są procesy technologiczne
i energetyczne oraz wtórne przenoszenie pyłów ze składowisk
popiołów energetycznych, surowców budowlanych i innych łatwo pylnych
materiałów, czy źle zagospodarowanych placów, a także nie sprzątanych dróg.
Opad całkowity służy określeniu masy pyłów pozostających
krótko w atmosferze. Pomiary wykonywane są metodą sedymentacyjną poprzez ekspozycję
naczynia osadowego dla pyłu opadającego (np. zwykłych słojów Wecka) przez
miesiąc kalendarzowy, po czym następuje wymiana naczynia, a zebrany metodą
osadową pył oznaczany jest wagowo w laboratorium. Dla uzyskania wiarygodnego
poziomu rocznego opadu pyłu niezbędna jest kompletność wyników ze wszystkich
miesięcy w ciągu danego roku.
Określany i normowany w g/(m2 · rok) opad pyłu jest
najpowszechniej oznaczanym wskaźnikiem stanu zanieczyszczenia powietrza; w
2000 r. dysponowano wynikami ze 109 punktów pomiarowych w województwie, w
tym 85 stanowisk obsługiwała Wojewódzka Stacja Sanitarno-
-Epidemiologiczna w Kielcach.
Analizując wyniki pomiarów należy zauważyć, że opad pyłu w
województwie świętokrzyskim na ogół nie osiąga dużych wartości. Jednakże w poszczególnych
rejonach województwa zaznaczają się wyraźne różnice. Do obszarów o
podwyższonych wartościach opadu pyłu należą tereny
z rozwiniętym przemysłem wydobycia i przetwórstwa surowców
węglanowych, takich jak między innymi Sitkówka i Krasocin. O zapyleniu tych
rejonów województwa decydują głównie cementownie i zakłady wapiennicze.
W roku 1999 w jednym punkcie pomiarowym na terenie
województwa wystąpiło przekroczenie poziomu dopuszczalnego opadu pyłu,
określonego na poziomie 200 g/(m2 · rok). Opad pyłu wynoszący
219,5 g/(m2 · rok), czyli 110% normy, uzyskano wówczas z pomiarów w
miejscowości Skorków w gminie Krasocin. Natomiast w 2000 r. przekroczeń
opadu pyłu nie stwierdzono. Najwyższą wartość 170,1 g/(m2 · rok)
odnotowano również w gminie Krasocin, lecz stanowi ona już tylko 85% normy.
Średni opad pyłu w gminie Krasocin stanowi 159 g/(m2 · rok), czyli
79% normy. Na pozostałych terenach, gdzie jest duża koncentracja zakładów
przemysłu cementowo-wapienniczego, maksymalny opad pyłu wynosił od 45,0
g/(m2 · rok) w gminie Małogoszcz do 133,5 g/(m2 · rok) w gminie
Sitkówka-Nowiny i 137,0 g/(m2 · rok) w rejonie Ożarowa, co stanowi
22--68% normy.
W roku 2000 najwyższe zarejestrowane wartości opadu pyłu w
miastach (w jednym z punktów) w g/(m2 · rok) wynoszą: w Kielcach
– 143,7 (ul. Seminaryjska); w Skarżysku-Kamiennej – 129,6
(ul. Krakowska); w Sandomierzu – 120,2 (ul. Frankowskiego);
w Starachowicach – 119,0 (ul. Kościelna); w Ostrowcu Świętokrzyskim –
113,7 (ul. Świętokrzyska).
Średni opad pyłu w większości jednostek administracyjnych
województwa w roku 2000 nie przekraczał połowy normy dopuszczalnej, lecz na
ogół wartości te były nieco wyższe od zarejestrowanych w 1999 r. Wyłącznie z
kilku gmin wartości średnie opadu pyłu są niższe od notowanych poprzednio, a dotyczy
to między innymi: Jędrzejowa, Końskich, Małogoszczy, Pińczowa, Solca Zdroju,
Staszowa i Stąporkowa.
Omawiając wyniki badań w zakresie opadu pyłu należy
podkreślić, że norma aktualnie obowiązująca nie jest zróżnicowana dla
poszczególnych obszarów o odmiennym sposobie zagospodarowania czy funkcji
terenu; identyczną normę stosuje się dla obszarów ochrony uzdrowiskowej, jak i
dla pozostałych terenów.
W tabeli
23.
przedstawiono średnie wartości opadu pyłu w
kontrolowanych rejonach województwa w latach 1995-2000 oraz najwyższą wartość
tego wskaźnika zanotowaną w danej jednostce administracyjnej w roku 2000.
Graficznie opad pyłu, według pomiarów wykonanych w 2000 r., zobrazowano na
rys.19. Zmiany opadu pyłu w gminach o intensywnym oddziaływaniu przemysłu cementowo-wapienniczego
na podstawie badań wykonanych w latach 1995-2000 obrazuje tabela
24.
i rys.20
Opad kadmu
W roku 2000 pomiary opadu kadmu prowadzono na 4 stanowiskach
pomiarowych zlokalizowanych w rejonie oddziaływania Huty „Ostrowiec” S.A. w
Ostrowcu Świętokrzyskim. Stanowiska badań usytuowano w następujących rejonach
miasta: ul. Skośna, ul. Kąty Denkowskie, (2) oraz ul. Gulińskiego. Do
roku 1998 dysponowano także wynikami tego rodzaju badań z Sandomierza,
Staszowa i Połańca, które zostały przytoczone w poprzedniej edycji raportu.
Przekroczeń dopuszczalnej rocznej wartości opadu kadmu,
podobnie jak opadu ołowiu, nie stwierdzono. Wyniki pomiarów opadu kadmu (tabela
25.
) pozostają w rozpiętości od 3,9 do 5,8 mg/(m2 . rok), czyli
39-58% normy. Najwyższa wartość odnosi się do punktu pomiarowego w rejonie
ul. Gulińskiego. Średni opad kadmu w rejonie Huty w 2000 r.,
określony na poziomie 5,2 mg/(m2 . rok), był nieco wyższy od
wartości zarejestrowanej w 1999 r.
Opad ołowiu
Pomiary opadu ołowiu wykonywano, tak jak w przypadku opadu
kadmu, na 4 stanowiskach pomiarowych zlokalizowanych w rejonie Huty
„Ostrowiec” S.A. w Ostrowcu Świętokrzyskim. Wyniki badań wykazują, że norma
dopuszczalna jest dotrzymana. Najwyższa wartość opadu ołowiu, która wystąpiła w
2000 r. odnosi się również, podobnie jak opadu kadmu, do punktu w rejonie
ul. Gulińskiego i wynosi 20,2 mg/(m2 . rok), czyli 20% poziomu
dopuszczalnego. Średni opad ołowiu na tych terenach wynosił
19,7 mg/(m2 . rok) i był nieznacznie wyższy, o 1,9 mg/(m2 .
rok), w stosunku do wyniku badań z 1999 r.
Dla porównania można przytoczyć wyniki opadu ołowiu wykonane
w 1998 roku w rejonie składowiska „Pióry” (popiołów z Elektrowni w Połańcu),
które nie przekraczały 15% normy,
a średni opad ze wszystkich 12 zakładowych stanowisk
pomiarowych wynosił 9 mg/(m2 . rok), tj. 9% normy. W tym samym czasie w
Sandomierzu opad ołowiu stanowił od 8 do 40% normy dopuszczalnej. Tak więc
wartości opadu ołowiu w województwie są dość niskie, nie przekraczające połowy
wartości normatywnej.
|
|
