CZĘŚĆ VII. ZASOBY I FORMY OCHRONY PRZYRODY

 2.2. Parki Krajobrazowe Gór Świętokrzyskich i Ponidzia

Parki Krajobrazowe Gór Świętokrzyskich (z wyjątkiem Chęcińsko - Kieleckiego) mają zdecydowanie leśny charakter, o czym świadczy lesistość tych obszarów wynosząca do 90,9 % (Park Suchedniowsko-Oblęgorski) do 62,8 % (Park Cisowsko-Orłowiński). Konfiguracja terenu oraz przewaga roślinności drzewiastej sprawiają, że na obszarze parków występują zespoły leśne charakterystyczne dla terenów górskich, pagórkowatych i równinnych. Drzewostany mają przeważnie charakter mieszany z udziałem jodły, buka i modrzewia polskiego. Lasy charakteryzują się dużym zróżnicowaniem typologicznym siedlisk.
Duże zwarte kompleksy leśne parków krajobrazowych stwarzają dogodne warunki do bytowania różnych gatunków ssaków, w tym także rzadkich i chronionych oraz stanowią ostoję dla zwierzyny łownej. Faunę ptaków reprezentuje około 150 gatunków, w tym większość lęgowych.
Fauna płazów i gadów jest stosunkowo uboga. Najliczniej bytuje fauna bezkręgowców, żyjąca w środowisku lądowym i wodnym.
Obok bogactwa przyrody żywej, ogromną wartością terenów Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich jest przyroda nieożywiona, na którą składają się głazy narzutowe oraz naturalne i sztuczne odsłonięcia skał zbudowanych z osadów prawie wszystkich formacji dziejów ziemi, nagromadzonych w ciągu 600 milionów lat (od kambru do czwartorzędu). Należy odnotować, że w przypadku Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego, środowisko przyrody nieożywionej nie ma równego w kraju. Park obejmuje fragment górotworu Świętokrzyskiego, w którym uwidocznione są wszystkie jego elementy powstałe jako kolejne piętra strukturalne: kaledońskie, waryscyjskie i alpejskie. Litologiczna różnorodność skał występujących na terenie Parku, wiąże się też z bogactwem zjawisk geologicznych i procesów morfogenetycznych.

W północno zachodniej części województwa - na obszarze 9 130 ha. położona jest część Przedborskiego Parku Krajobrazowego, wchodzącego w skład Zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Powierzchnia otuliny Parku w granicach województwa świętokrzyskiego wynosi 10 214 ha. Znaczna powierzchniowo część znajduje się w granicach województwa łódzkiego. Park ten cechuje duża lesistość z zachowanymi fragmentami cennych drzewostanów z udziałem bardzo rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt. Flora naczyniowa liczy ponad 600 gatunków. Na skałach węglanowych występują stanowiska roślin wapieniolubnych i kserotermicznych, przy czym szereg gatunków ma tutaj jedyne stanowisko w Polsce środkowej. Nie bez znaczenia są również zabytki kultury materialnej. Najstarsze występują w postaci śladów z okresu kultury janisławickiej oraz kultury łużyckiej epoki brązu. Wszystko to świadczy o wyjątkowych walorach terenu Parku.

Ogólna powierzchnia parków krajobrazowych wraz ze strefami ochronnymi w granicach województwa świętokrzyskiego wynosi 270 716 ha, z czego na powierzchnię Parków przypada 127 917 ha, a na powierzchnię stref ochronnych 142 799 ha. Pod względem procentowego udziału parków krajobrazowych w ogólnej powierzchni województwa, województwo zajmuje 5 miejsce w kraju z liczbą 11,1 %, w kraju natomiast liczba ta nie przekracza 8 %.

W uzupełnieniu należy dodać, że dla wszystkich parków krajobrazowych (z wyjątkiem Przedborskiego Parku Krajobrazowego) na przestrzeni ostatnich kilku lat opracowano plany ochrony. Plany te w postaci operatów generalnych zostały zatwierdzone stosownymi rozporządzeniami Wojewody. Plany są podstawowymi dokumentami określającymi zasady gospodarowania na terenach parków, natomiast ustalenia planów są wiążące przy sporządzaniu opracowań planistycznych na poziomie gminy. W 1998 r rozpoczęto i obecnie trwają prace nad planem ochrony dla Przedborskiego Parku Krajobrazowego.