CZĘŚĆ VI. CHARAKTERYSTYKA, ZAGROŻENIA ORAZ ZANIECZYSZCZENIE
GLEB 5. Zagrożenie gleb erozją
Erozja wodna
Z opracowania Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa
w Puławach wynika, że województwie świętokrzyskim
erozją wodną powierzchniową zagrożonych jest ok.
4082,6 km2 użytków rolnych,
co stanowi ok. 35% powierzchni województwa, z czego
erozją silną ok. 830 km2, średnią ok. 983 km2,
a słabą ok. 2270 km2.
Niecka Nidziańska jest silnie zagrożona - 50% obszaru,
w tym po 13% erozją silną i średnią i 24% erozją
słabą. Na terenie Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej
zagrożenie występuje prawie na takiej samej powierzchni,
jak w poprzedniej krainie lecz w nieco mniejszym
nasileniu - 49% obszaru, w tym 9% erozją silną,
13% średnią i 27% słabą. Pierwszym stopniem pilności
przeciwerozyjnej ochrony należy objąć grunty położone
w powiatach: Kazimierza Wielka, Opatów, Ostrowiec
Świętokrzyski, Sandomierz i Starachowice, gdzie
występuje największe zagrożenie erozją wodną powierzchniową.
Erozja wąwozowa
Najpoważniejszy problem gospodarczy stanowi niewątpliwie
erozja wąwozowa na obszarach lessowych. Na tych
terenach bardzo dynamicznie powstają głębokie wąwozy,
które przeważnie rozcinają grunty orne, wyrządzając
dużą szkodliwość. Tereny te powinny być w pierwszej
kolejności objęte zabiegami w zakresie przeciwdziałania
powstawaniu rozcięć i zabudowy wąwozów. Czynnikami
wąwozotwórczymi są gwałtowne opady o dużym natężeniu,
przewaga gleb wytworzonych z lessów i silnie zróżnicowana
rzeźba. Silne rozczłonkowanie wąwozami występuje
na terenie Niecki Nidziańskiej, średnie na Wyżynie
Kielecko-Sandomierskiej. Ogółem w województwie zagrożonych
jest ok. 2202 km2 użytków
rolnych, co stanowi ok.19% powierzchni całego województwa,
z czego erozją silną i bardzo silną ok. 717 km2,
średnią ok. 743 km2
i słabą 742 km2.
Erozja wietrzna
Erozją wietrzną zagrożonych jest ok. 4334 km2
użytków rolnych, co stanowi ok. 37% całej
powierzchni województwa, z czego tylko 24 km2
zagrożonych jest erozją silną, 2384 km2
erozją średnią i 1926 km2
erozją słabą. Na terenie województwa zagrożenie
erozją wietrzną silną występuje lokalnie, na terenach
wyżynnych, gdzie gleby wytworzone są z lessów, rzeźba
terenu jest urozmaicona i występuje bardzo mała
lesistość terenu. Nasilenie procesów erozji wietrznej
w ostatnim okresie uległo wyraźnemu zwiększeniu
z powodu znacznego obniżenia się wód gruntowych,
częstym występowaniem okresów posusznych oraz występującą
tendencją do znacznego ograniczenia poplonów. Zagrożenie
gleb poszczególnymi rodzajami erozji według województw,
wyrażone w procentach ogólnej powierzchni danego
województwa przedstawiają rys. 86,
87
oraz 88
(erozja wodna, wąwozowa, powietrzna).
Rejon województwa świętokrzyskiego zaliczany jest
do obszarów o dużych predyspozycjach do degradowania
gleb procesami erozji. Znajduje się bowiem na drugim
miejscu w skali kraju pod względem zagrożenia gleb
erozją wodną powierzchniową, na trzecim miejscu
pod względem zagrożenia gleb erozją wietrzną i na
szóstym pod względem zagrożenia erozją wąwozową.