CZĘŚĆ VI. CHARAKTERYSTYKA, ZAGROŻENIA ORAZ ZANIECZYSZCZENIE GLEB

5. Zagrożenie gleb erozją

Erozja wodna
Z opracowania Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach wynika, że województwie świętokrzyskim erozją wodną powierzchniową zagrożonych jest ok. 4082,6 km2 użytków rolnych, co stanowi ok. 35% powierzchni województwa, z czego erozją silną ok. 830 km2, średnią ok. 983 km2, a słabą ok. 2270 km2. Niecka Nidziańska jest silnie zagrożona - 50% obszaru, w tym po 13% erozją silną i średnią i 24% erozją słabą. Na terenie Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej zagrożenie występuje prawie na takiej samej powierzchni, jak w poprzedniej krainie lecz w nieco mniejszym nasileniu - 49% obszaru, w tym 9% erozją silną, 13% średnią i 27% słabą. Pierwszym stopniem pilności przeciwerozyjnej ochrony należy objąć grunty położone w powiatach: Kazimierza Wielka, Opatów, Ostrowiec Świętokrzyski, Sandomierz i Starachowice, gdzie występuje największe zagrożenie erozją wodną powierzchniową.

Erozja wąwozowa
Najpoważniejszy problem gospodarczy stanowi niewątpliwie erozja wąwozowa na obszarach lessowych. Na tych terenach bardzo dynamicznie powstają głębokie wąwozy, które przeważnie rozcinają grunty orne, wyrządzając dużą szkodliwość. Tereny te powinny być w pierwszej kolejności objęte zabiegami w zakresie przeciwdziałania powstawaniu rozcięć i zabudowy wąwozów. Czynnikami wąwozotwórczymi są gwałtowne opady o dużym natężeniu, przewaga gleb wytworzonych z lessów i silnie zróżnicowana rzeźba. Silne rozczłonkowanie wąwozami występuje na terenie Niecki Nidziańskiej, średnie na Wyżynie Kielecko-Sandomierskiej. Ogółem w województwie zagrożonych jest ok. 2202 km2 użytków rolnych, co stanowi ok.19% powierzchni całego województwa, z czego erozją silną i bardzo silną ok. 717 km2, średnią ok. 743 km2 i słabą 742 km2.

Erozja wietrzna
Erozją wietrzną zagrożonych jest ok. 4334 km2 użytków rolnych, co stanowi ok. 37% całej powierzchni województwa, z czego tylko 24 km2 zagrożonych jest erozją silną, 2384 km2 erozją średnią i 1926 km2 erozją słabą. Na terenie województwa zagrożenie erozją wietrzną silną występuje lokalnie, na terenach wyżynnych, gdzie gleby wytworzone są z lessów, rzeźba terenu jest urozmaicona i występuje bardzo mała lesistość terenu. Nasilenie procesów erozji wietrznej w ostatnim okresie uległo wyraźnemu zwiększeniu z powodu znacznego obniżenia się wód gruntowych, częstym występowaniem okresów posusznych oraz występującą tendencją do znacznego ograniczenia poplonów. Zagrożenie gleb poszczególnymi rodzajami erozji według województw, wyrażone w procentach ogólnej powierzchni danego województwa przedstawiają rys. 86, 87 oraz 88 (erozja wodna, wąwozowa, powietrzna).

Rejon województwa świętokrzyskiego zaliczany jest do obszarów o dużych predyspozycjach do degradowania gleb procesami erozji. Znajduje się bowiem na drugim miejscu w skali kraju pod względem zagrożenia gleb erozją wodną powierzchniową, na trzecim miejscu pod względem zagrożenia gleb erozją wietrzną i na szóstym pod względem zagrożenia erozją wąwozową.