| |
3. Monitoring powietrza
3.3. Stężenia zanieczyszczeń specyficznych
Przedstawiając charakterystykę zanieczyszczenia
województwa substancjami specyficznymi oparto
się przede wszystkim na pomiarach wykonywanych
wokół źródeł zanieczyszczeń w sieciach lokalnych
obsługiwanych przez zakłady przemysłowe. Uzupełnieniem
są tu również badania prowadzone przez Wojewódzką
Stację Sanitarno-Epidemiologiczną. Do oceny posłużono
się danymi z pomiarów stężeń 24-godz. siarkowodoru,
stężeń 30-minutowych (chwilowych) dwusiarczku
węgla oraz średnich miesięcznych stężeń metali
zawartych w próbach pyłu zbieranych do oznaczeń
reflektometrycznych, a w tym: miedzi, niklu, ołowiu,
chromu, kadmu, cynku i żelaza. W 1999 r. nie prowadzono
pomiarów stężeń fluoru na terenie województwa
świętokrzyskiego (obowiązek w stosunku do zakładów,
które realizowały jeszcze w 1998 r. program pomiarowy
w tym zakresie, zniesiony został prawomocnymi
decyzjami administracyjnymi).
Siarkowodór
Pomiary 24-godzinne stężeń siarkowodoru w
1999 r. wykonywane były na 5 stanowiskach pomiarowych,
w tym: przez Kopalnię Siarki "Grzybów" w Rzędowie
wokół nieczynnej już kopalni (1), Kopalnie i Zakłady
Chemiczne Siarki "Siarkopol" w Grzybowie w rejonie
Kopalni "Osiek" (4). Oznaczeń stężeń H2S dokonywano
według PN - 84/Z - 04015/02. Stężenia średnie
roczne H2S w 1999
r. kształtowały się w granicach normy dopuszczalnej
(tabela
26). Podobnie jak w 1998 r., najwyższe stężenie
występuje na stanowisku Mikołajów II, w rejonie
Kopalni "Osiek", lecz osiąga wartość nieco niższą
w stosunku do roku poprzedniego wynoszącą już
nie 1,8 lecz 1,2 mg/m3,
co stanowi 24% normowanej wartości 5,0 mg/m3.
Stężenia dobowe określone w postaci percentyla
98 również nie są przekraczane i wynoszą od 1,1
do 3,0 mg/m3 przy
normie 7,0 mg/m3.
Zróżnicowanie stężeń w powietrzu w poszczególnych
punktach pomiarowych uzależnione jest od ich położenia
w terenie w stosunku do pól górniczych, oraz do
kierunku wiatrów w tym rejonie. Zmiany stężeń
średniorocznych na przestrzeni ostatnich sześciu
lat zobrazowano na podstawie danych ze stanowisk,
na których wykonywano pomiary do końca 1999 r.
(tabela
27, rys.
36). Z danych tych wynika, że nie tylko na
stanowisku pomiarowym Grzybów, w rejonie nieczynnej
Kopalni "Grzybów", lecz także na pozostałych stanowiskach
wystąpiły pozytywne zmiany zaznaczające się spadkiem
wartości stężeń. Nastąpiło to głównie w wyniku
zrealizowania wydobycia siarki w skali roku 1999
na znacznie niższym poziomie niż w latach poprzednich.
Należy jednak przy tym podkreślić, że od połowy
maja 1998 r. nowymi uregulowaniami w sprawie dopuszczalnych
wartości stężeń substancji zanieczyszczających
w powietrzu ustalona została nowa norma dla siarkowodoru,
do której odniesiono prezentowane wyniki, stąd
występować mogą rozbieżności w interpretowaniu
danych pomiarowych w porównaniu z raportami oceniającymi
stan zanieczyszczenia powietrza przed 1999 r.
Dwusiarczek węgla
Dwusiarczek węgla stanowi drugie po siarkowodorze
specyficzne zanieczyszczenie w rejonie wydobywczo-przetwórczym
siarki na terenie przejętym z byłego województwa
tarnobrzeskiego. Źródłem technologicznym emisji
tej substancji jest Zakład Dwusiarczku Węgla w
Dobrowie Kopalni i Zakładów Chemicznych Siarki
"Siarkopol" w Grzybowie. Pomiary zanieczyszczenia
powietrza CS2 prowadzono
jedynie w zakładowej sieci pomiarów 30-minutowych
wokół Kopalni Siarki "Grzybów" i Zakładu Dwusiarczku
Węgla.
W pomiarach wykorzystano metodę chromatograficzną
z detekcją FID. Wyniki badań w postaci stężeń
średnich rocznych obliczonych z wyników chwilowych
mierzonych w 1999 roku zestawiono w tabeli
28. Jak wykazują wyniki pomiarów z 1999 roku,
średnie roczne stężenie dwusiarczku węgla uzyskane
ze statystycznego przetworzenia wyników z całej
sieci pomiarów chwilowych wynosiło 1,1 mg/m3
(11% normy).
Na uzyskaną wartość średnioroczną składają się
wyniki w poszczególnych punktach obliczeniowych
siatki pomiarów 30-minutowych osiągające poziom
od 5-19 % dopuszczalnej normy. W stosunku do 1998
roku stwierdza się ponad dwukrotne zmniejszenie
się poziomu zanieczyszczenia powietrza dwusiarczkiem
węgla. Zmiany stężeń średniorocznych w okresie
1994-1999 przedstawiono w tabeli
29 i na rys.
37.
Z danych tych wynika, że osiągnięty w 1999 roku
poziom stężeń średnich rocznych tej substancji
jest najniższy w całym analizowanym okresie pomiarowym.
Wyniki pomiarów CS2, zestawione w postaci parametru
charakteryzującego normowane stężenia 30-minutowe
w ciągu roku (percentyl S99,8), dowodzą, że stężenia
te pozostają na poziomie 20 % dopuszczalnej normy
stężeń chwilowych.
Stężenia metali w pyle zawieszonym
Stopień zanieczyszczenia powietrza miedzią, niklem,
ołowiem, chromem, kadmem, cynkiem i żelazem oceniono
na podstawie wyników pomiarów stężeń średniorocznych
obliczonych ze stężeń średniomiesięcznych danej
substancji pomierzonych z prób pyłu zbieranego
do oznaczeń reflektometrycznych. Na 8 stanowiskach
Państwowej Inspekcji Sanitarnej i 1 stanowisku
Urzędu Miasta w Ostrowcu Świętokrzyskim wykonywano
pomiary stężeń wszystkich wymienionych metali
natomiast cynku i żelaza tylko na 7 z nich. Jedno
ze stanowisk WSSE należy do obszarów ochrony uzdrowiskowej
(Busko-Zdrój).
Wyniki pomiarów w postaci średniorocznych stężeń
z lat 1998-1999 zawarto w tabeli
30. Wszystkie stężenia średnioroczne mieszczą
się w granicach dopuszczalnych norm, co dotyczy
również rejonu uzdrowiskowego o zaostrzonych kryteriach
norm. Najwyższe, zanotowane w 1999 roku, podobnie
jak w roku poprzednim, stężenie kadmu - 0,002
mg/m3 i ołowiu - 0,098
mg/m3 występuje w
Ostrowcu Świętokrzyskim przy ul. Głogowskiego,
a odniesione do norm dopuszczalnych stanowi do
20% normy.
Podobnie stężenia innych metali na tym stanowisku
jak i na pozostałych nie są wysokie. Najwyższe
stężenie miedzi występujące na stanowisku w Ostrowcu
Świętokrzyskim osiąga wartość 0,221 mg/m3
(37% normy), niklu - 0,003 mg/m3
(12%),
żelaza 1,362 mg/m3
(14%).
|
|
