CZĘŚĆ II. STAN CZYSTOŚCI POWIETRZA

2. Struktura i wielkość emisji zanieczyszczeń

Dla przedstawienia informacji o ilości i rodzaju zanieczyszczeń wyemitowanych do powietrza, jak również dokonania porównań województwa w tym względzie do innych rejonów kraju posłużono się danymi Urzędu Statystycznego w Kielcach opartymi na inwentaryzacji 59 jednostek zakwalifikowanych jako uciążliwe dla środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń.
Dane o emisji z zakładów objętych sprawozdawczością GUS dotyczą zanieczyszczeń wprowadzanych w sposób zorganizowany tzn. z urządzeń technologicznych i grzewczych za pośrednictwem emitorów (kominów), wyrzutni wentylacyjnych, czyli pochodzących ze źródeł punktowych. Wielkość emisji zanieczyszczeń odprowadzanych przez jednostkę sprawozdawczą do atmosfery obejmuje: pyły, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla, węglowodory i inne emitowane przez zakłady charakterystyczne zanieczyszczenia gazowe.
Mając jednak na uwadze, że emisja dwutlenku węgla bilansowana jest od niedawna, a wykazywane zmiany wynikać mogą w części z coraz dokładniejszego podawania danych, w analizach wielkości emisji pomija się udział tego zanieczyszczenia z uwagi na niepełną porównywalność danych.

Łączna emisja zanieczyszczeń w województwie świętokrzyskim w 1999 roku według GUS stanowiła 3,6 % emisji kraju i wynosiła 86 tys. ton, w tym emisja pyłów - 7,9 tys. ton i emisja gazów - 78,1 tys. ton. Pod względem ilości wyemitowanych pyłów województwo zajmuje 10 miejsce w Polsce, natomiast na 9 pozycji plasuje się w zakresie emisji gazów. Mając na uwadze, że województwo świętokrzyskie jest jednym z mniejszych województw, do bardziej obiektywnej oceny wielkości emisji posłużono się wskaźnikami emisji pyłów i gazów wyrażonymi w Mg/km2 na rok, które wynoszą:
- wskaźnik emisji pyłów: dla województwa - 0,68 Mg/km2 dla Polski - 0,65 Mg/km2
- wskaźnik emisji gazów: dla województwa - 6,7 Mg/km2 dla Polski - 6,9 Mg/km2

Wskaźniki emisji pyłów i gazów na 1 km2 utrzymują się na poziomie zbliżonym do średniego w skali kraju (dla pyłów jest nieco wyższy dla województwa niż dla Polski, dla gazów niewiele niższy). Dane o emisji w Polsce według województw zestawiono w
tabeli 12. Emisję pyłów oraz gazów w województwie świętokrzyskim na tle innych regionów w Polsce (z zakładów objętych sprawozdawczością GUS) przedstawiają rys. 16 oraz 17.
W tabeli 13 zestawiono emisję w województwie na tle regionów sąsiednich.

Analizując wielkość emisji w województwie na tle ościennych województw należy dostrzec, że więcej pyłów wyemitowanych zostało w 1999 r. przez 5 (na 6) ościennych województw; mniej pyłów wprowadza do atmosfery tylko województwo podkarpackie. W zakresie zanieczyszczeń gazowych cztery województwa sąsiednie: śląskie, łódzkie, mazowieckie i małopolskie przewyższają region w rocznej wielkości emisji.
Rozkład emisji zanieczyszczeń w województwie jest przestrzennie bardzo zróżnicowany. Przeważająca ilość wyemitowanych pyłów i gazów pochodzi z powiatu staszowskiego, co wynika z danych zestawionych w tabeli 14 oraz zobrazowania graficznego zamieszczonego na rys.18.

W strukturze emitowanych zanieczyszczeń przeważają zanieczyszczenia gazowe, a wśród nich kolejno: dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek węgla. Udział dwutlenku siarki w emisji gazów stanowi 62%, tlenków azotu 26%, tlenku węgla 11%. Emisja dwutlenku siarki w 1999 roku wynosiła 48,4 tys. ton, z tego 46,4 tys. ton, czyli 96 % pochodziło ze spalania paliw. Ponad 56% całkowitej ilości razem emitowanych pyłów i gazów w województwie stanowi emisja dwutlenku siarki.
W ilości emitowanych pyłów ogółem przeważający udział, stanowiący 70 %, mają pyły ze spalania paliw. Porównując powyższe dane do zestawień wielkości emisji w kraju, należy zauważyć, że udział pyłów pochodzących z procesów energetycznych w emisji ogółem jest jeszcze większy i wynosi 83 %. Drugim dominującym w naszym regionie pod względem ilości rodzajem pyłów są pyły cementowo-wapiennicze, których udział wynosi 21% w emisji pyłów w województwie i 23% w emisji pyłów cementowych ogółem w Polsce. Struktura emisji jest odzwierciedleniem struktury gospodarki regionu.