|
|
ZLEWNIA CZARNEJ STASZOWSKIEJ
Charakterystycznymi formami rzeźby dorzecza
Czarnej Staszowskiej są: garby i pagóry, wysoczyzny lessowe,
wąwozy i parowy, równiny denudacyjne, zbocza dolinowe. Pod
względem geologicznym wzgórza pasm południowego obrzeżenia
Gór Świętokrzyskich zbudowane są z utworów starszego podłoża:
kwarcytów, piaskowców dolnodewońskich i kambryjskich, szarogłazów
i łupków sylurskich, wapieni, margli. Pokrywę stanowią często
utwory czwartorzędowe: lessy, gliny, piaski, pyły, żwiry,
miejscami trzeciorzędowe iły.
Pogórze Szydłowskie zbudowane jest ze starszych skał paleozoicznych,
na których zalegają osady morza mioceńskiego (we wschodniej
części) oraz z jurajskich i kredowych pokrytych w większości
osadami morza mioceńskiego.
Między Chmielnikiem a Szydłowem występuje pagór wysokości
325 m npm. W wapieniach litotaminowych rozwinęły się miejscami
formy krasowe. Skały piaskowców pokryte są cienką warstwą
utworów czwartorzędowych, miejscami odsłaniają się ulegając
spękaniu. Jest to region rolniczy z płatami lasów. Jedynym
miastem jest Chmielnik (ok. 4 tys. mieszkańców). Niecka Połaniecka
jest zapadliskiem tektonicznym pomiędzy Garbem Pińczowskim
na południu i Pogórzem Szydłowskim na północy. Wypełniają
ją mioceńskie: gipsy, iły, piaski, pokryte miejscami utworami
czwartorzędowymi.
W zachodniej części, w pobliżu doliny Nidy, wyróżnić można
Nieckę Podłęską o podłożu z margli kredowych bez warstw mioceńskich.
Ku wschodowi zalega płyta mioceńskich piaskowców (Płaskowyż
Szaniecki), opadająca 20 - 30 metrowym, denudacyjnym progiem.
W okolicach Staszowa nad Czarną na zalegających gipsach rozwinęły
się formy krasowe (zapadliska, małe jeziorka). Gdzieniegdzie
z gipsów powstały złoża siarki (okolice Grzybowa, Dobrowa).
Osią Niecki płynie Wschodnia z Sanicą, która rozcina płaską
powierzchnię pochyloną ku Wiśle od 230 do 180 m i opadającą
ku niej kilkudziesięciometrowym stopniem. Wzniesienia sięgają
170 - 230 m npm Zalesienie zlewni stanowiące około 25% jej
powierzchni czyli 340 km2, jest nierównomierne. Największe
zwarte obszary leśne są w górnej części od źródeł po zbiornik
w Chańczy (tzw. Lasy Daleszyckie, Rakowskie, Staszowskie).
 |