| |
3. Zagrożenia
Wybrane czynniki abiotyczne
Niekorzystną cechą lasów regionu świętokrzyskiego jest ograniczona lokalnie ich odporność na czynniki chorobotwórcze. Głównie zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego wpływa negatywnie na wszelkie elementy ekosystemów leśnych. W województwie świętokrzyskim ponad 83% powierzchni znajduje się w I strefie tzw. uszkodzeń słabych, 17% w II strefie, a jedynie 112 ha w III strefie - uszkodzeń silnych.
Poza zagrożeniami związanymi z zanieczyszczeniem środowiska poważne szkody w lasach wyrządzają często powstające pożary. Głównymi przyczynami pożarów leśnych jest ludzka nieostrożność oraz podpalenia. Ilość pożarów powstałych w lasach państwowych i prywatnych
w latach 1998-2000 oraz straty powstałe z tego tytułu przedstawia tabela
97.
W naszym regionie w roku 2000 wybuchły aż 392 pożary. Spłonęło 121,07 ha lasów, co spowodowało straty w gospodarce leśnej w wysokości 633 tys. zł.
Bardzo istotnym czynnikiem pogarszającym stan lasów było nasilające się w latach 1991-93 zjawisko zwiększonych wyrębów drewna. Zniesienie ustawowego obowiązku cechowania ściętego drewna oraz poświadczania legalności pochodzenia drewna z lasów niepaństwowych, stworzyło warunki do niezgodnego z możliwościami lasu wyrębu drzew z lasów prywatnych oraz kradzieży z lasów państwowych. Nielegalne wyręby spowodowały dość istotne gospodarczo szkody
w drzewostanach oraz niewymierne straty w środowisku leśnym. Po wprowadzeniu przez wojewodę, a następnie znowelizowaną ustawę ponownego obowiązku znakowania i poświadczania legalności pochodzenia drewna pozyskanego w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa, nielegalne pozyskanie drewna uległo znacznemu zmniejszeniu.
W roku 2000 wydano 7581 szt. poświadczeń legalności i ocechowano 68 760 m3 drewna. Roczne pozyskanie w ostatnich latach utrzymuje się na podobnym poziomie.
Oddziaływanie czynników biotycznych
Przyczyny uszkodzeń występujących w lesie są bardzo złożone, sięgają wielu źródeł oraz są często trudne do wytłumaczenia. Zasadniczy jednak wpływ na kondycję zdrowotną drzewostanów ma występowanie szkodników owadzich i grzybowych.
Zagrożeniem ze strony szkodników owadzich był szeliniak, którego zwalczano w uprawach sosonowych na powierzchniach w nadleśnictwach: Barycz (75 ha), Chmielnik (10 ha), Daleszyce (26 ha), Jędrzejów (54 ha), Kielce (17 ha), Ostrowiec (8 ha), Ruda Maleniecka (46 ha), Starachowice (93 ha), Staszów (63 ha), Stąporków (154 ha), Włoszczowa (34 ha), Koniecpol (77 ha).
Z chorób grzybowych wystąpiły w niewielkim zakresie: mączniak dębu, osutka sosny i pasożytnicza zgorzel siewek. W tym przypadku zastosowano chemiczne zabiegi profilaktyczne.
Bardzo niekorzystnym zjawiskiem jest wystąpienie choroby jesionów, która uszkadza ten gatunek w każdym wieku, a szczególnie sadzonki w szkółkach, uprawach i młodnikach. Najbardziej narażone na szkody są nadleśnictwa: Włoszczowa, Pińczów, Chmielnik, Jędrzejów, Ruda Maleniecka i Staszów, gdzie drzewostany z udziałem tego gatunku występują w ilościach znaczących gospodarczo. Zamieranie jesionów jest spowodowane przez choroby grzybowe o nieznanym pochodzeniu. Szczegółowe badania w tym zakresie prowadzone są przez IBL.
W roku 1995 na stałych powierzchniach monitoringu biologicznego przeprowadzono ocenę poziomu zagrożenia entomologicznego oraz zagrożeń grzybami patogenicznymi. Badania z zakresu monitoringu lasu prowadzone są od 1989 r. i stanowią cenne źródło informacji o poziomie uszkodzeń drzewostanów i stabilności ekosystemów, jak również w syntetyczny sposób obrazują jakość środowiska przyrodniczego całego kraju. W związku z szerokim zasięgiem działania monitoringu, realizowany jest on ze środków: Ministerstwa Środowiska, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych i Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ostatnią publikację w tym zakresie Biblioteka Monitoringu Środowiska wydała w roku 2000 r. pt.: Stan uszkodzenia lasów w Polsce w 1999 r. na podstawie badań monitoringowych.
|
|
