| |
3. Województwo świętokrzyskie
na tle Europejskiej sieci ekologicznej
"Natura 2000"
Kraje Wspólnoty Europejskiej, podejmując kolejne działania zmierzające do integracji współpracy, m.in. w dziedzinie ochrony przyrody, wystąpiły z inicjatywą utworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej, pomyślanej jako sieć obszarów, których walory stanowią o dziedzictwie przyrodniczym kontynentu. Obszary te winny być powiązane przestrzennie i funkcjonalnie oraz objęte różnymi formami ochrony wzajemnie się uzupełniającymi, na podstawie prawa obowiązującego
w danym kraju. Jest to więc współdziałanie w kierunku integracji w jeden system przestrzenny
i organizacyjny różnych krajowych systemów ochrony przyrody, przy czym ogólne cele i struktura sieci są ustalone w skali Europy.
Podstawy prawne do tworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej dała współpraca na arenie międzynarodowej, która zaowocowała ustanowieniem konwencji i programów współpracy, m.in. Konwencji w Ramsar z 1971 r., Konwencji w Bonn z 1979 r., Konwencji Berneńskiej z 1979 r. oraz przyjętych dyrektyw Rady EWG. W szczególności były to: dyrektywa 79/409/EWG, o ochronie dziko żyjących ptaków (zwana Dyrektywą Ptasią) z 1979 r. oraz dyrektywa 92/43/EWG, o ochronie naturalnych siedlisk oraz dziko żyjącej fauny i flory (zwana Dyrektywą Siedliskową) z 1992 r.
Obecnie, opracowaną o wyżej wymienione dokumenty, najbardziej kompleksową i najlepiej legislacyjnie przygotowaną siecią ekologiczną jest sieć NATURA 2000. Założeniem sieci jest optymalizacja działań na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy, w tym zapewnienie trwałej egzystencji całym ekosystemom. Jakkolwiek koncepcja sieci opiera się na tradycyjnych metodach ochrony (ochrona gatunkowa i obszarowa), to jej celem jest również, niezależnie od zwiększenia skuteczności działań ochronnych poprzez utworzenie kompletnej metodycznie oraz funkcjonalnie spójnej sieci obszarów, stworzenie procedury weryfikacji wyboru poszczególnych elementów sieci.
Wprowadzono również w funkcjonowanie sieci zasadę integracji ochrony przyrody z różnymi sektorami działalności ludzkiej. Warunkiem zapewnienia skutecznej ochrony jest bowiem uczestnictwo w tworzeniu sieci społeczności lokalnych, co jest zgodne z zasadami określonymi w dyrektywach.
Polska, jako państwo kandydujące do Unii Europejskiej, jest zobowiązana do wniesienia swojego wkładu na rzecz europejskiej sieci obszarów szczególnie chronionych o znaczeniu istotnym dla całej Unii. Jednocześnie po wstąpieniu do UE będą obowiązywały nasz kraj unijne akty prawne, w tym wspomniane wyżej dyrektywy. Dlatego też już dziś dokonywane są zmiany w obowiązującym prawie, dostosowujące je do prawa unijnego, jak również podejmowane są działania
w skali zarówno kraju, jak też poszczególnych województw, mające na celu wskazanie i zabezpieczenie prawne obszarów cennych przyrodniczo, które stanowić będą trzon Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000.
Znaczny udział w tym przedsięwzięciu ma również woj. świętokrzyskie, co wynika z uwarunkowań przyrodniczych regionu. Nie wnikając w zasady wyznaczania obszarów kwalifikowanych do sieci oraz kryteria dla siedlisk przyrodniczych, jak też gatunków, sformułowane w załącznikach do dyrektyw siedliskowej i ptasiej, wyznaczenia obszarów, m.in. w woj. świętokrzyskim, dokonano na podstawie przeglądu rozmieszczenia gatunków i siedlisk. Wykorzystano w tym celu bank danych, wyniki prowadzonych w ostatnich latach waloryzacji przyrodniczych (gmin, parków krajobrazowych) oraz inne materiały inwentaryzacyjne i dokumentacyjne. Tym samym w woj. świętokrzyskim wskazano:
Nazwa obszaru: - Powierzchnia w ha:
Czarna Konecka -1 343,02
Małopolski Przełom Wisły -63,82
Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy -17 737,47
Przedborski Park Krajobrazowy -10 962,37
Sieradowicki Park Krajobrazowy -12 007,86
Torfowisko Jedle -85,53
Lasy Włoszczowskie -19 496,94
Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy -19 183,43
Cisowsko-Orłowiński Park Krajobrazowy -21 264,21
Ostoja Nidziańska -51 040,89
Łysogóry -5 625,99
rezerwowe:
Lasy Koneckie -22 774,50
Nowiny-Kowala -137,08
łącznie -181 723,11
(Źródło: materiały z seminarium NATURA 2000 w Polsce, Dębe)
Łączna powierzchnia obszarów w ramach sieci NATURA 2000 zakwalifikowanych w woj. świętokrzyskim, wynosząc 1 817,23 km2 stanowi 15,63 % powierzchni województwa. Wśród wszystkich województw wielkość ta klasyfikuje nasze województwo na szóstej pozycji
w kraju (tak jak woj. dolnośląskie) i zarazem powyżej średniej, która wynosi 13,34 %.
W uzupełnieniu należy dodać, że wyznaczone obszary są na obecnym etapie propozycją Komitetu Sterującego i mogą ulec zmianie. Stąd obszary rezerwowe. W wyniku dalszych konsultacji
i dyskusji powstanie ostateczna wersja listy krajowej tych obszarów do przedłożenia Komisji Europejskiej
.
|
|
