CZĘŚĆ III. ZASOBY ORAZ STAN CZYSTOŚCI WÓD

4. Monitoring rzek
  
4.1. Program badań
      Monitoring wód powierzchniowych ma na celu dostarczanie informacji o stanie czystości wód, niezbędnych dla ich ochrony i wspomagania procesów zarządzania zasobami wodnymi, a w tym:
- określania przydatności i możliwości wykorzystania wód powierzchniowych do odpowiednich celów (zaopatrzenia ludności w wodę do picia, wykorzystania do celów rekreacyjnych, na potrzeby gospodarcze itp.),
- zapewniania dopływu aktualnych danych dla ustalenia kierunków oraz charakteru i zakresu działań ochronnych,
- umożliwiania kontroli realizacji i dokonywania ocen skuteczności egzekwowania wymogów prawa w zakresie ochrony wód,
- podejmowania właściwych decyzji dotyczących użytkowania wód w zlewni.
      Stan czystości rzek województwa oceniany jest corocznie w oparciu o analityczne pomiary kontrolne realizowane w ramach monitoringu środowiska dla wód powierzchniowych płynących (sieć podstawowa i regionalna).
      Sieć podstawową monitoringu powierzchniowych wód płynących tworzy 17 przekrojów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na rzekach: Kamienna, Szewnianka, Nida, Nidzica, Pilica, Czarna Włoszczowska i Wisła. Sieć regionalna obejmuje 69 punktów pomiarowych rozmieszczonych na pozostałych rzekach o znaczeniu regionalnym (tabela 34.).
      W roku 2000 badania monitoringowe kontynuowane były przez Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach, legitymujące się CERTYFIKATEM AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO nr L 106/2/2000 na 30 rzekach województwa o łącznej długości 934,9 km.
      Badania te prowadzono jeden raz w miesiącu, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska – dla sieci podstawowej i „Programem monitoringu jakości środowiska województwa świętokrzyskiego” – dla sieci regionalnej. Pobrano ogółem 1140 prób do analiz, wykonując łącznie 33 464 oznaczenia fizyko-chemiczne, bakteriologiczne i hydrobiologicze.
      Uzyskane wyniki przetwarzano przy zastosowaniu programu komputerowego „JaWo”, dokonując oceny jakości wód poszczególnych rzek metodą stężeń charakterystycznych (metoda CUGW). Podstawą tej oceny jest trzystopniowa klasyfikacja śródlądowych wód powierzchniowych wraz z normami dopuszczalnymi wskaźników zanieczyszczeń, ustanowiona rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991 roku (Dz.U. Nr 116 poz. 503), która określa ich jakość w zależności od przeznaczenia następująco:
     klasa I – wody nadające się do zaopatrzenia ludności w wodę do picia, zaopatrzenia zakładów wymagających wody o jakości wody pitnej oraz bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych,
     klasa II – wody nadające się do bytowania w warunkach naturalnych innych ryb niż łososiowate,
      klasa III – wody nadające się do zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości wody do picia oraz nawadniania terenów rolniczych.
      Klasyfikację stanu czystości rzek badanych na całej długości, odniesioną do wskaźników fizyko-chemicznych, bakteriologicznych i wynikową klasyfikację ogólną przedstawiono w tabeli 35. i tabeli 36. oraz graficznie na rys.30, rys.31 i rys.32. Ocena ta uwzględnia także wpływ dopływów i źródeł zanieczyszczeń.
      W klasyfikacji odcinkowej rzek pominięto wyniki badań hydrobiologicznych, gdyż analizy te wykonywano w wybranych punktach pomiarowo-kontrolnych i z różną częstotliwością.
      W przypadku rzek badanych tylko na ujściu ograniczono się do oceny w punkcie pomiarowo-kontrolnym (tabela 36).
      Podobnie oceniono Wisłę i Pilicę, które klasyfikowane są przez GIOŚ z wykorzystaniem naszych wyników badań wykonywanych wycinkowo w granicach województwa świętokrzyskiego.