CZĘŚĆ IX. ZINTEGROWANY MONITORING ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO


2. Stacja Monitoringu WSP Kielce - Stacja Bazowa ZMŚP Święty Krzyż

Wyniesione od 100 do ponad 400 m ponad otoczenie krajobrazy Wyżyny Środkowomałopolskiej z Wyżyną Kielecką znajdują się pod wpływem zarówno lokalnych jak i zdalnych emisji przemysłowych i transportowych, szczególnie związanych z kierunkami zachodnich oraz północno- i południowo-zachodnich wiatrów [Kowalkowski 1994, Jóźwiak 1998]. Obserwowany zły stan zdrowotny lasów tego regionu, a także liczne publikacje donoszące o zachwianiu równowagi środowiska oraz zagrożeniu i ginięciu na tym obszarze wielu gatunków flory i fauny potwierdzają tę tezę [Cieśliński 1985, Bróż, Kapuściński 1990, Kowalkowski i wsp. 1990, Cieśliński, Kowalkowski 2000].

Badania rozpoznawcze, realizowane w Górach Świętokrzyskich w latach 1988-1990 przez Zakład Geografii Gleb i Ochrony Przyrody WSP w Kielcach wykazały jednoznacznie dwa rodzaje oddziaływania emisji przemysłowych na środowisko przyrodnicze, na lokalną jego alkalizację oraz wielkoobszarowe zakwaszanie [Kowalkowski1993]. Wcześniejsze badania Wróbla i Wójcika [1989] wskazały na silne zakwaszenie wód powierzchniowych na obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego i zagrożenie w nich życia biologicznego.

Odpowiednio do wymagań programu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Stacja Bazowa Św. Krzyż realizuje pomiary podstawowych cech reprezentatywnego ekosiedliska w przekrojach pionowym i poziomym w systemie atmosfera (wejście) - hylosfera - pedosfera (przetwarzanie) - hydrosfera, litosfera (wyjście). Podstawową jednostką przestrzenną jest zlewnia leśno-rolnicza położona na północnym stoku głównego masywu Łysogóry o powierzchni 1,269 km2 (rys. 96).

Zlewnia ta odpowiednio do sugestii Ćmaka i Mityka [1990] składa się z 3 stref wysokościowych:
- wierzchowinowej leśnej, powyżej 500 m n.p.m., ze średnimi opadami rocznymi powyżej 850 mm, na stoku długości około 395 m, ze znacznymi spływami powierzchniowymi podczas roztopów i opadów, w okresach suchych ze śródglebowymi odpływami tranzytowymi;
- stokowej leśnej od 500 do 340 m n.p.m. , ze średnimi opadami rocznymi od 850 do 800 mm na stoku długości około 705 m, z krótkotrwałymi odpływami powierzchniowymi podczas roztopów i opadów, i dominującymi tu tranzytowymi odpływami wód śródglebowych tworzących lokalne lustra wód stokowych;
- podnóża stoku leśno -rolnego od 340 do 280 m n.p.m. z opadami rocznymi od 800 do 700 mm, w pasie występowania źródeł dostarczających wód potokom górskim dopływającym do rzeki Pokrzywianki;