VIII. LASY

2. Zagrożenia

Wybrane czynniki abiotyczne
Istotną, niekorzystną cechą lasów regionu świętokrzyskiego jest ograniczona lokalnie ich odporność na czynniki chorobotwórcze. Głównie, zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego wpływa negatywnie na wszelkie elementy ekosystemów leśnych. W województwie świętokrzyskim ponad 80 % powierzchni leśnej pozostaje pod wpływem szkodliwego oddziaływania gazów i pyłów przemysłowych, z czego ponad 75% powierzchni znajduje się w I strefie tzw. uszkodzeń słabych. Poza zagrożeniami związanymi z zanieczyszczeniem środowiska poważne szkody w lasach wyrządzają często powstające pożary. Głównymi przyczynami pożarów leśnych jest ludzka nieostrożność oraz podpalenia. Ilość pożarów powstałych w lasach państwowych i prywatnych w latach 1998-1999 oraz straty powstałe z tego tytułu przedstawia tabela 82.

W naszym regionie w roku 1998 wybuchło aż 265 pożarów (w tym: w lasach państwowych - 147, a w lasach niepaństwowych - 118). Spłonęło 48 ha lasów, co spowodowało straty w gospodarce leśnej w wysokości 409 tys. zł. Natomiast w roku 1999 wybuchły 393 pożary (w lasach państwowych - 175, a 218 w lasach niepaństwowych); ogółem spłonęło 33,91 ha lasów, a straty oszacowano na 350 tys. zł.
Bardzo istotnym czynnikiem pogarszającym stan lasów było nasilające się w latach 1991-93 zjawisko zwiększonych wyrębów drewna. Zniesienie ustawowego obowiązku cechowania ściętego drewna oraz posiadania poświadczania legalności pochodzenia drewna z lasów niepaństwowych stworzyło warunki do niezgodnego z możliwościami lasu wyrębu drzew z lasów niepaństwowych oraz kradzieży z lasów państwowych. Wyrąb drzew bez uwzględnienia zasad hodowlanych spowodował ogromne, często nieodwracalne szkody w drzewostanach. Po ponownym wprowadzeniu obowiązku znakowania i poświadczania legalności pochodzenia drewna pozyskanego w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa, pozyskanie drewna uległo znacznemu zmniejszeniu.
W roku 1999 wydano 6 848 szt. poświadczeń legalności i ocechowano 56 034 m3 drewna. Wielkość pozyskanego rocznie drewna nie ulega zwiększeniu, utrzymując się na podobnym poziomie.

Oddziaływanie czynników biotycznych
Przyczyny uszkodzeń występujących w lesie są bardzo złożone, sięgają wielu źródeł oraz są często trudne do wytłumaczenia. Zasadniczy jednak wpływ na kondycję zdrowotną drzewostanów ma występowanie szkodników owadzich i grzybowych. W 1995r. na stałych powierzchniach monitoringu biologicznego przeprowadzono ocenę poziomu zagrożenia entomologicznego oraz zagrożeń grzybami patogenicznymi. Badania z zakresu monitoringu lasu prowadzone są od 1989 r. i stanowią cenne źródło informacji o poziomie uszkodzeń drzewostanów i stabilności ekosystemów, jak również w syntetyczny sposób obrazują jakość środowiska przyrodniczego całego kraju. W związku z szerokim zasięgiem działania monitoringu realizowany jest on ze środków: Departamentu Leśnictwa MOŚZNiL, Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych i Inspekcji Ochrony Środowiska. Ostatnią publikację w tym zakresie Biblioteka Monitoringu Środowiska wydała w roku 1999 r. pn.: "Stan uszkodzenia lasów w Polsce w 1998 r. na podstawie badań monitoringowych".