CZĘŚĆ III. ZASOBY ORAZ STAN CZYSTOŚCI WÓD

4. Monitoring rzek

4.1. Program badań i kryteria oceny jakości rzek
Stan czystości wód powierzchniowych płynących województwa oceniany jest corocznie w oparciu o analityczne pomiary kontrolne realizowane w ramach monitoringu środowiska. Sieć podstawową monitoringu powierzchniowych wód płynących tworzy 17 przekrojów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na rzekach: Kamienna, Szewnianka, Nida, Nidzica, Pilica, Czarna Włoszczowska i Wisła.
Sieć regionalna obejmuje 69 punktów pomiarowych rozmieszczonych na pozostałych rzekach o znaczeniu regionalnym (tabela 43).
W związku ze zmianą granic województwa w minionym roku rozszerzono dotychczasowe badania objęte monitoringiem regionalnym o rzeki: Koprzywiankę, Opatówkę oraz ujściowe odcinki Wschodniej i Czarnej Staszowskiej. Do monitoringu podstawowego włączono dodatkowo jeden punkt pomiarowy - Ciemiętniki na Czarnej Włoszczowskiej odstępując jednocześnie od badań Nidzicy w ppk Małoszów i Wisły w ppk Koszyce, które znalazły się w granicach województwa małopolskiego.

W roku 1999 badaniami monitoringowymi objęto 30 rzek województwa o łącznej długości 934,9 km. Pobrano 1027 prób do analiz fizyko-chemicznych, bakteriologicznych i hydrobiologicznych wykonując w nich 30729 oznaczeń. Badania prowadziło Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach legitymujące się CERTYFIKATEM AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO nr L 106/1/97 jeden raz w miesiącu, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska - dla sieci podstawowej i "Programem monitoringu jakości środowiska województwa świętokrzyskiego" - dla sieci regionalnej. Uzyskane wyniki przetwarzano przy zastosowaniu programu komputerowego "JaWo" dokonując oceny jakości poszczególnych rzek metodą stężeń charakterystycznych (metoda CUGW-u). Podstawą tej oceny jest trzystopniowa klasyfikacja śródlądowych wód powierzchniowych wraz z normami dopuszczalnymi wskaźników zanieczyszczeń ustanowiona rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991 roku (Dz. U. Nr 116 poz. 503), która określa ich jakość w zależności od przeznaczenia następująco:
klasa I - wody nadające się do zaopatrzenia ludności w wodę do picia, zaopatrzenia zakładów wymagających wody o jakości wody pitnej oraz bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych,
klasa II - wody nadające się do bytowania w warunkach naturalnych innych ryb niż łososiowate,
klasa III -wody nadające się do zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady wymagające wody o jakości wody do picia oraz nawadniania terenów rolniczych.

Klasyfikację stanu czystości rzek badanych na całej długości, odniesioną do wskaźników fizyko-chemicznych, bakteriologicznych i wynikową klasyfikację ogólną, przedstawiono w tabelach 44 i 45 , oraz graficznie (na rys. 52, 53 i 54). Ocena ta uwzględnia także wpływ dopływów i źródeł zanieczyszczeń. W klasyfikacji odcinkowej rzek nie uwzględniono wyników badań hydrobiologicznych, gdyż analizy te wykonywano w wybranych punktach pomiarowo-kontrolnych i z różną częstotliwością. W przypadku rzek badanych tylko na ujściu ograniczono się do oceny w punkcie pomiarowo-kontrolnym (tabela 45). Podobnie oceniono Wisłę i Pilicę, które klasyfikowane są centralnie, z wykorzystaniem naszych wyników badań wykonywanych wycinkowo w granicach województwa świętokrzyskiego.