CZĘŚĆ I. CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA

7. Gospodarka

7.2. Rolnictwo
Województwo świętokrzyskie w skali kraju posiada korzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa. Warunki klimatyczne są zróźnicowane, od rejonu ciepłego w okolicy Sandomierza do chłodnego i typowo górskiego w okolicy Gór Świętokrzyskich.
Według obliczeń szacunkowych, na gruntach ornych gleby najlepsze (kl.I-IIIa) zajmują 25,8%, średniej jakości (kl.IIIb-IVb) - 41,3%, a gleby najsłabsze (kl.V - VIz) - 32,9%.

Duży udział gleb najlepszych występuje w powiatach: kazimierskim - 74,3%, sandomierskim - 69,9% i opatowskim - 53,7%.
Największy udział gleb najsłabszych występuje w powiatach: koneckim - 73,1%, skarżyskim - 67,1%, włoszczowskim - 58,1%.
Właściwości gleb są zróżnicowane tak pod względem zakwaszenia, jak i zasobności w składniki pokarmowe. Udział gleb zakwaszonych (bardzo kwaśnych i kwaśnych) jest znaczny i wynosi 56% (podobnie w kraju - 58%). Najmniej gleb zakwaszonych i ubogich w składniki pokarmowe występuje w południowej i południowo-wschodniej części województwa. Te rejony mają przede wszystkim charakter rolniczy, co związane jest z występowaniem tam dobrych gleb rędzinowych, wykształconych na węglanowych skałach kredowych oraz gleb lessowych Wyżyny Sandomierskiej.

Miernikiem oceny rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest wskaźnik jakości i przydatności gleb w zakresie ich możliwości produkcyjnych, wyrażany w punktach. Na jego ogólną wielkość wpływ mają następujące czynniki: jakość i przydatność rolnicza gleb, agroklimat, rzeźba terenu i warunki wodne. Najmniejsza ilość punktów oznacza, że są to gleby najsłabsze, a najwyższa ilość odnosi się do gleb najlepszych. Najwyższy wskaźnik przydatności rolniczej, wynoszący ponad 100 punktów, posiadają gleby w gminach: Czarnocin, Dwikozy, Lipnik, Obrazów i Wojciechowice oraz miasto Sandomierz. Najniższą natomiast punktację, poniżej 50 punktów, otrzymały gleby 16 gmin położonych w powiatach: kieleckim (7 gmin), koneckim (4 gminy), Skarżyskim (3 gminy) i włoszczowskim (2 gminy). Ocenę rolniczej przestrzeni produkcyjnej dla poszczególnych gmin przedstawia rys.11.

Z ogólnej powierzchni województwa wynoszącej 1167,2 tys. ha najwięcej - 732,1 tys. ha, czyli 63 % użytkowanych jest rolniczo, a 323,4 tys. ha tj. ponad 27 % zajmują lasy, natomiast pozostałe grunty stanowią 112,0 tys. ha tj. ok.10% (dane według granic administracyjnych - stan na 31.12. 1999 r.). Z powiatów najwięcej gruntów użytkowanych rolniczo jest w powiecie kazimierskim - 89,8% oraz sandomierskim - 81,4%. Na dwa powiaty - sandomierski i opatowski przypada niemalże 60% łącznej powierzchni sadów w województwie. W trzech powiatach - kieleckim, koneckim i buskim znajduje się 47% użytków zielonych.

Struktura użytków rolnych województwa wykazywana przez GUS na koniec 1999 r. (według siedziby użytkownika), przedstawia się następująco: z całkowitej powierzchni województwa wynoszącej 1165,0 tys. ha, użytkowanych rolniczo jest 730,3 tys. ha (62,7%), w tym grunty orne stanowią 562,1 tys. ha (77,0% ogółu użytków rolnych, z tego pod zasiewami 86,8%), sady - 20,6 tys. ha (2,8%), łąki trwałe - 108,7 tys. ha (14,9%), pozostałe użytki trwałe - 38,9 tys. ha (5,3%). Dane te zobrazowano graficznie na rys.12.

Wśród upraw rolniczych w województwie przeważają zboża (pszenica, żyto) i ziemniaki. W roku 1999 powierzchnia zasiewów wynosiła 488,1 tys. ha, w tym zboża zajmowały 315,8 tys. ha (64,7% ogólnej powierzchni zasiewów), ziemniaki - 73,4 tys. ha (15,0% ), rośliny pastewne 46,4 tys. ha (9,5%), rośliny przemysłowe - 18,3 tys. ha (3,7%), kukurydza - 2,7 tys. ha (0,6%), rośliny strączkowe - 4,7 tys. ha (1,0%) i pozostałe - 26,8 tys. ha (5,5%).