Część VI. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA
Rok 2002 był w działalności kontrolnej Inspekcji Ochrony Środowiska okresem trudnym i stawiającym nowe wyzwania. Praktycznie uległy zmianie wszystkie przepisy, jakie dotychczas regulowały zagadnienia związane z gospodarczym korzystaniem ze środowiska. Wprowadzone zostały nowe pojęcia i definicje związane z użytkowaniem zasobów środowiska. Podstawowymi aktami prawnymi w tym zakresie stały się: ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 z późn. zm.), ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późn. zm.) i ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. nr poz. z późn. zm.). Przed Inspekcją postawiono również całkiem nowe zadania wynikające z obowiązku kontroli przestrzegania takich ustaw jak: ustawy z dnia 11 maja 2001 roku o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63 poz. 638 z późn. zm.), ustawy z dnia 11 maja 2001 roku
o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz
o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63 poz. 639 z późn. zm.), ustawy
z dnia 22 czerwca 2001 roku o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. Nr 76 poz. 811 z późn. zm.), ustawy z dnia 2 marca 2001 roku o postępowaniu z substancjami zubażającymi warstwę ozonową (Dz. U. Nr 52 poz. 537 z późn. zm.), ustawy z dnia 11 stycznia 2001 roku o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. 11 poz. 84 z późn. zm.) czy ustawy z dnia 13 września 2002 roku o produktach biobójczych (Dz. U. Nr 175 poz. 1433). Zmiany ustaw pociągały za sobą równoczesne wprowadzanie nowych przepisów wykonawczych. Z powyższych względów zarówno zakładowe służby ochrony środowiska, jak i inspektorzy kontrolujący podmioty gospodarcze musieli na bieżąco śledzić zmiany
w przepisach i wdrażać je w życie.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Kielcach prowadził w 2002 roku kontrole jednostek organizacyjnych, które w swej działalności korzystają gospodarczo ze środowiska. Cele i kierunki, jakie były realizowane w czasie kontroli, wynikały z nowych regulacji prawnych, jak również uzgodnień dokonywanych z Wojewodą Świętokrzyskim, zadań stawianych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz wniosków
i interwencji przekazywanych przez organy administracji samorządowej i rządowej, organizacje społeczne i osoby indywidualne.
Na koniec 2002 roku w ewidencji Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach znajdowały się 1744 zakłady i inne jednostki organizacyjne, które w ustalonym zakresie korzystały gospodarczo ze środowiska. Uwzględniając fakt, że w 2001 roku zarejestrowanych było 1625 podmiotów, to oznacza przyrost o 119 obiektów, czyli o 7,3%.
Ogólna liczba kontroli przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Kielcach w 2002 roku wyniosła 427, utrzymując się na poziomie roku poprzedniego (426). Nastąpił, zgodnie z zamierzeniami wzrost ilości kontroli planowych, przy zmniejszeniu podejmowania działań pozaplanowych.
W ramach działań pokontrolnych, wystosowano w 2002 roku 302 zarządzenia
i wystąpienia pokontrolne, czyli w stosunku do 71% podmiotów objętych działaniami WIOŚ. Od kilku lat utrzymuje się bardzo wysoki odsetek zakładów, na terenie których stwierdzane są uchybienia w zakresie przestrzegania wymogów ochrony środowiska. Niewielki spadek ilości zarządzeń wydanych w 2002 roku w stosunku do 2001 roku wynika z konieczności przeprowadzania większej liczby kontroli podmiotów gospodarczych starających się
o różnego typu zaświadczenia niezbędne przy uzyskiwaniu koncesji (np. obrót materiałami wybuchowymi i amunicją, produkcja spirytusu i wyrobów alkoholowych, produkcja wyrobów tytoniowych itp.), gdzie z założenia stwierdza się mniej nieprawidłowości ze względu na ograniczony zakres korzystania ze środowiska.
Na 244 zakłady skontrolowane w ramach kontroli realizowanych zgodnie
z zaplanowanymi celami kontroli, zaledwie w 39 jednostkach nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Należy jednak zaznaczyć, że nie zawsze zgłoszone zastrzeżenia dotyczyły ściśle tego zagadnienia, które było podstawowym przedmiotem kontroli. Ponadto należy zauważyć wzrost ilości skontrolowanych zakładów, co do których nie wnoszono uwag
(w 2001 roku było ich tylko 19).
Realizowane w 2002 roku cykle kontrolne wynikały z działań planowanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska oraz potrzeb regionalnych. Bezpośrednio po każdym cyklu, dla którego były przesyłane odrębne wytyczne, sporządzane były dokumenty stanowiące podsumowanie wykonanych kontroli i ustaleń dokonanych w ich trakcie.
Przykładem jest zrealizowany cykl kontroli dotyczący supermarketów, jako nowego zjawiska na polskim rynku. W trakcie kontroli skoncentrowano działania głównie na zagadnieniach związanych z gospodarką odpadami, a szczególnie odpadach opakowaniowych. W trakcie tego cyklu nawiązano współpracę z Państwową Inspekcją Handlową. Kontrole przeprowadzono w dwóch turach: pierwszą na początku II kwartału 2002 roku i cykl kontroli sprawdzających w IV kwartale br. O ile w pierwszej fazie stwierdzano liczne uchybienia związane z praktycznym stosowaniem nowych przepisów, to już w czasie kontroli sprawdzających, realizowanych pół roku później, nastąpiła zdecydowana poprawa. Centrale firm będących właścicielami supermarketów wdrożyły ujednolicone i zgodne
z obowiązującymi przepisami tryby postępowania z odpadami, ich ewidencją i należnymi opłatami.
Na stosunkowo wysokim poziomie utrzymuje się ilość kontroli interwencyjnych.
W 2002 roku przeprowadzono ich 94, a dla porównania w 2001 roku było ich 91. Znaczna część zgłoszeń związana jest z zastrzeżeniami dotyczącymi gospodarki odpadami
i uciążliwości emisji zanieczyszczeń do powietrza. Narastającym problemem stają się uciążliwości powodowane przez emisję zanieczyszczeń z instalacji, które nie wymagają posiadania pozwolenia oraz wprowadzania odorów, które są zagadnieniem w ogóle nie normowanym w naszym prawodawstwie. Ponadto utrzymuje się duża liczba spraw związanych z nadmiernym hałasem emitowanym do środowiska.
Generalnie można podać 3 podstawowe przyczyny nie przestrzegania przepisów
z zakresu ochrony środowiska:
1. Niezadowalająca znajomość obowiązujących przepisów w zakresie gospodarczego korzystania ze środowiska. Szczególnie wyraźnie jest widoczny ten problem w małych zakładach i przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby fizyczne, gdy nie ma wyodrębnionych stanowisk pracy i nie zatrudnia się osób, które miałyby zajmować się sprawami z zakresu ochrony środowiska. W dalszym ciągu stwierdza się problemy
z dostępem do informacji o nowych regulacjach prawnych i nakładanych obowiązkach. Jednocześnie, ukazująca się coraz większa liczba nowych rozporządzeń i ustaw określających zasady korzystania z poszczególnych elementów środowiska lub regulujących pewne zagadnienia szczegółowe, stwarza trudności w całościowym opanowaniu problematyki ochrony środowiska. Liczne zakłady nie mają po prostu dostępu do ukazujących się przepisów, nie śledzą wprowadzanych zmian i nie stać ich na szkolenia pracowników odpowiedzialnych za te zagadnienia.
2. Obniżająca się wielkość produkcji i ograniczanie zatrudnienia powoduje brak środków finansowych na przeprowadzanie niezbędnych prac modernizacyjnych i remontowych, jakie powinny być wykonane w celu dostosowania instalacji do wymogów określonych w przepisach ochrony środowiska. Zagadnienie jest bardzo istotne szczególnie
w dużych zakładach przemysłowych, gdzie nakłady pieniężne musiałyby być bardzo wysokie.
3. Niewystarczający nadzór nad gospodarką komunalną niektórych władz samorządowych, które nie doceniają znaczenia dla środowiska prawidłowo rozwiązywanych problemów w zakresie gospodarki odpadami i ściekami. Powoduje to utrzymywanie się w niektórych gminach nieprawidłowości, które ze względu na skalę problemów, będzie możliwe do rozwiązania dopiero po uzyskaniu funduszy pomocowych UE.
Oprócz przedstawionych powyżej przyczyn zdarzają się również inne, takie jak mniej lub bardziej świadome lekceważenie obowiązujących norm przez niektórych przedsiębiorców lub unikanie kontroli poprzez prowadzenie działalności poza godzinami pracy administracji państwowej.
W 2002 roku przeprowadzono 231 kontroli sprawdzających, co w stosunku do 2001 roku z 262 kontrolami tego typu stanowi spadek o 12%. Należy jednak uwzględnić, że rok 2001 był bardzo nietypowy, jeśli chodzi o kontrole sprawdzające. Ze względu na występujące wówczas szkody powodziowe na obszarze 60% gmin województwa świętokrzyskiego zaistniała konieczność przeprowadzenia licznych kontroli sprawdzających. Porównując ilość kontroli z roku 2002 z kontrolami w roku 2000 (197 kontroli) - utrzymuje się ich wysoki poziom wykonania. Część działań sprawdzających związana była z koniecznością sprawdzania zmniejszania ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska przez podmioty, w stosunku do których prowadzone było postępowanie karne.
W wyniku przeprowadzonych kontroli można stwierdzić, że są pewne dziedziny działalności gospodarczej, w których szybciej lub wolniej następują zmiany związane
z dostosowywaniem się zakładów do obowiązujących przepisów ochrony środowiska. Pozytywnymi zjawiskami w tym zakresie na terenie województwa świętokrzyskiego są nadal bardzo szeroko prowadzone modernizacje i przebudowy w zakładach przemysłu wiążących materiałów budowlanych, w których udział posiadają podmioty zagraniczne. Prowadzonym pracom towarzyszy jednoczesna poprawa skuteczności pracy urządzeń służących ochronie środowiska i generalne porządkowanie zagadnień związanych z gospodarczym korzystaniem ze środowiska. Przykładem mogą być Zakłady Gipsowe „Dolina Nidy”, gdzie na bazie największych złóż gipsów naturalnych wybudowano praktycznie całkowicie nowe zakłady produkcyjne. Nowym zjawiskiem jest również coraz szersze zainteresowanie wszystkich
3 cementowni, jakie funkcjonują na terenie województwa świętokrzyskiego, wykorzystaniem lub unieszkodliwianiem odpadów i to zarówno w formie nieprzetworzonej jak i wstępnie przygotowanych w postaci paliwa alternatywnego. Największe doświadczenia w tym zakresie i najbardziej rozbudowane instalacje posiada Cementownia „Małogoszcz” należąca do francuskiego koncernu „Lafarge”. Zaistniałe zmiany były możliwe dzięki zaangażowaniu bardzo dużych środków finansowych i konieczności dostosowywania pracy zakładów do przepisów obowiązujących w Polsce oraz krajach Unii Europejskiej, czego wymagają zagraniczni kontrahenci. Pozytywnym zjawiskiem jest również powstawanie nowych podmiotów gospodarczych zajmujących się zbieraniem wyselekcjonowanych typów odpadów. Daje to większe możliwości właściwego wykorzystania odpadów zbieranych
w rozszerzających się sieciach selektywnej zbiórki lub takich, które zostały wysortowane
z ogólnej masy odpadów przez firmy je odbierające.
Są jednak również pewne działy gospodarki, w których zmiany są w dalszym ciągu niewielkie lub wręcz niezauważalne. Do takich dziedzin można zaliczyć w dalszym ciągu małych producentów z branży przetwórstwa mięsnego. Zdecydowana większość upatruje przyczyn utrzymywania się takiego stanu w braku środków finansowych na pokrycie kosztów modernizacji oraz braku generalnych rozwiązań pewnych problemów w skali województwa, np. utylizacji odpadów poprodukcyjnych. Nieprawidłowości utrzymują się także w dziale gospodarki komunalnej. Najpoważniejsze zadania to w dalszym ciągu porządkowanie gospodarki odpadami oraz gospodarki ściekami. Najpoważniejszym czynnikiem blokującym działania w tym zakresie jest brak środków w budżetach poszczególnych gmin. Dość istotnym utrudnieniem jest również protest lokalnych społeczności przeciwko lokalizacji niektórych obiektów lub zakładów gospodarki komunalnej, takich jak składowiska czy stacje segregacji
i unieszkodliwiania odpadów.
W czasie kontroli przeprowadzonych w 2002 roku stwierdzano naruszenia przepisów praktycznie wszystkich ustaw regulujących warunki gospodarczego korzystania ze środowiska. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło, w dalszym ciągu, łamania zasad określonych ustawą o odpadach. Przy czym, mimo upływu lat, najczęściej ujawniano braki uzgodnień w zakresie postępowania z odpadami niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne oraz pozwoleń na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych, a także uchylanie się przedsiębiorców od prowadzenia ewidencji wytwarzanych odpadów. Wymagania w tym zakresie stawiała zarówno ustawa z 1997 roku, jak i nowa z 2001 roku. Stwierdzano również przypadki przekazywania odpadów bez odpowiedniego udokumentowania tego faktu, a nawet spalania niektórych odpadów. Przykładem może być działalność PPH „AWEX”
w Daleszycach. W wyniku prowadzonej produkcji smalcu powstawała stosunkowo duża ilość odpadów, które częściowo były spalane. Dzięki podjętym działaniom i nałożonym grzywnom doprowadzono do zaniechania takich nagannych praktyk. Stosunkowo często stwierdzanym wykroczeniem był brak informacji o realizacji zarządzeń pokontrolnych., za co nakładane były grzywny pieniężne. W czasie kontroli sprawdzających ujawniano również nieprawidłowości w samodzielnym naliczaniu opłat z tytułu gospodarczego korzystania ze środowiska. Dotyczyło to zarówno opłat za emisję zanieczyszczeń do powietrza jak i opłat za odprowadzanie ścieków, a szczególnie ścieków deszczowych, za które opłatami objęto po raz pierwszy znaczną część podmiotów. Największe trudności w tym zakresie występowały
w mniejszych zakładach, których właściciele nie byli w ogóle zorientowani, że istnieją takie powinności. W dalszym ciągu brak było właściwego przepływu informacji w tej dziedzinie, zarówno co do sposobu naliczania opłat, jak i bieżącej aktualizacji ich stawek. W czasie kontroli stwierdzano także zwiększanie się ilości nieprawidłowości w jednostkach służby zdrowia zajmujących się spalaniem odpadów medycznych. Ze względu na trudności finansowe placówki tego typu nie prowadziły bieżących remontów instalacji spalarni,
a szukając za wszelką cenę oszczędności dopuszczały się łamania obowiązków wynikających z posiadanych pozwoleń. Przykładem może być Okręgowa Spalarnia Odpadów Szpitalnych
w Skarżysku-Kamiennej, gdzie popioły ze spalania wysypywano na teren swojej nieruchomości lub spalarnia przy Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym w Kielcach, w której nie utrzymywano odpowiedniej temperatury spalania odpadów. Pod koniec 2002 roku oba obiekty zawiesiły działalność.
W 2002 roku wykonano 427 kontroli. Po przeprowadzonych działaniach kontrolnych, w zdecydowanej większości przypadków, były podejmowane dalsze czynności. W ich wyniku wydano 302 zarządzenia i wystąpienia pokontrolne zobowiązujące do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. W najbardziej drastycznych przypadkach nakładano mandaty karne ( nałożono 57 mandatów na kwotę 9390 zł ), kierowano wnioski do Sądów Grodzkich (1 wniosek) lub występowano do organów ścigania (4 wnioski). Jednym z bardziej skuteczniejszych sposobów oddziaływania było wymierzanie kar pieniężnych. W 2002 roku wymierzono łącznie 85 kar dobowych i godzinowych oraz ustalono wysokości 61 kar łącznych na kwotę 418050,66 zł. W wypadku podejmowania przez podmioty prac modernizacyjnych mających na celu likwidację stwierdzanych przekroczeń, uznawano wnioski o odroczenia terminów płatności kar. Na tych zasadach wydano 8 decyzji odraczających terminy płatności kar w wysokości 71234,42 zł. Dodatkowo zakłady były obciążane kosztami przeprowadzonych badań i pomiarów. Wydano w tym trybie 56 decyzje na kwotę 74230,28 zł (Tabela 72).
Nie wydawano decyzji z zastosowaniem procedury kar prolongowanych.
Systematyczne kontrole poszczególnych podmiotów gospodarczych w większości przypadków prowadzą do podejmowania działań mających na celu ograniczenie zakresu oddziaływania na środowisko. Dodatkowymi bodźcami w tym zakresie są opłaty z tytułu gospodarczego korzystania ze środowiska (szczególnie podwyższone opłaty przy braku wymaganych pozwoleń) jak również, w wypadku naruszania obowiązujących norm, administracyjne kary pieniężne. Pozytywnymi przykładami w tym zakresie są m.in. rozwiązanie gospodarki ściekami w Spółce Ceramika „Gres” w Kopaninach, modernizacja systemu zasilania w paliwo Wytwórni Mas Bitumicznych w Staszowie i ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Wynikiem kontroli w firmie „Poligrafia Bis” w Starachowicach było podjęcie działań modernizacyjnych, dzięki którym znacznie ograniczono wielkość natężenia emitowanego hałasu do otoczenia. Podobny efekt ograniczenia nadmiernego hałasu uzyskano w Spółce „Drogowiec” w Kielcach.
W wyniku podejmowanych działań kontrolnych w 2002 roku doprowadzono do likwidacji wielu naruszeń przepisów ochrony środowiska. Przykładami mogą być ustalenia
i wyniki dalszych postępowań w następujących jednostkach:
1) Zakłady Przemysłu Owocowo - Warzywnego „Dwikozy” S.A. w Dwikozach - zakład
z listy zakładów najbardziej uciążliwych dla środowiska w skali województwa. Zakłady od wielu lat odprowadzały do wód powierzchniowych ścieki technologiczne i socjalne
o dużym ładunku zanieczyszczeń. Przestarzała oczyszczalnia nie pozwalała na odpowiednie oczyszczenie ścieków. Ścieki były odprowadzane bez pozwolenia wodno - prawnego. Nakładane na zakład wysokie kary (a w 2002 roku podwyższone opłaty) doprowadziły do podjęcia budowy nowej oczyszczalni ścieków, co w najbliższym czasie pozwoli na definitywne rozwiązanie wieloletniego problemu.
2) Przedsiębiorstwo Handlowo - Produkcyjne „Romhild” w Dwikozach - zakład z listy zakładów najbardziej uciążliwych dla środowiska w skali województwa. Przedsiębiorstwo odprowadza do wód powierzchniowych niedostatecznie oczyszczone ścieki technologiczne i ścieki socjalne pochodzące z zakładu i pobliskiego osiedla mieszkaniowego. Ponieważ nakładane kary pieniężne z tytułu odprowadzania ścieków bez pozwolenia wodno - prawnego nie odnosiły oczekiwanych skutków, dlatego w 2002 roku wydano, w oparciu o art. 367 ustawy Prawo ochrony środowiska, decyzję nakazującą uporządkowanie gospodarki ściekami i uzyskanie wymaganego pozwolenia wodno-prawnego. Uwzględniając wniosek zakładu, wyznaczono termin realizacji obowiązku do końca 2003 roku. Wydanie decyzji odniosło właściwy skutek - Przedsiębiorstwo rozpoczęło proces realizacji modernizacji oczyszczalni ścieków.
3) Spółka „Czystopol” z Korzecka prowadziła działalność4) w zakresie odbierania i transportu odpadów bez wymaganych zezwoleń. W trakcie kontroli nałożono na właściciela mandat karny i wydano zarządzenie pokontrolne. W wyznaczonym terminie podmiot uzyskał wymagane przepisami zezwolenia.
W 2002 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska kontynuował sprawowanie szczególnego nadzoru nad zakładami umieszczonymi na liście zakładów najbardziej uciążliwych dla środowiska w skali kraju. Na terenie województwa świętokrzyskiego, w dalszym ciągu znajdują się na niej 3 jednostki, jednak należy podkreślić, że wszystkie zakłady poczyniły znaczne postępy w realizacji zadań proekologicznych.
Cementownia „Nowiny” w Sitkówce w 2002 roku praktycznie zakończyła prace modernizacyjne na zakładzie nr 2. Ostatecznie przesądzono o losach nieczynnego zakładu nr 1 - rozpoczęto demontaż i rozbiórkę podstawowych obiektów technologicznych. Realizacja planów unowocześnienia Cementowni powinna spowodować jej skreślenie z „Listy 80” przy najbliższej weryfikacji wykazu.
Kopalnia Siarki „Grzybów” w Rzędowie, która wykonuje rekultywację ponad 500 ha terenów, gdzie było prowadzone wydobycie siarki w ramach KiZChS „Siarkopol”, kontynuowała swoje zadania zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem. Zakończenie prowadzonych prac pozwoli przywrócić cały obszar do użytkowania, głównie leśnego. Tempo realizacji robót rekultywacyjnych uzależnione jest od zabezpieczenia środków finansowych ze Skarbu Państwa.
Elektrownia im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu jest zakładem o największym zakresie gospodarczego korzystania ze środowiska na terenie województwa świętokrzyskiego. Decydują o tym przede wszystkim ilości emitowanych zanieczyszczeń do powietrza, wykorzystywanie wód do celów technologicznych, jak również wytwarzanie odpadów. Zakład posiada wymagane przepisami pozwolenia i zezwolenia w tym zakresie. Problemem jaki musi być rozwiązany przez Elektrownię jest przede wszystkim zmniejszenie wielkości hałasu, jaki przedostaje się z terenu zakładu do środowiska. Przedsiębiorstwo kontynuowało program ograniczania zakresu oddziaływania na środowisko.
Realizowane kontrole Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska zawsze były ukierunkowane na przeciwdziałanie negatywnym trendom zmian w zakresie gospodarczego korzystania ze środowiska przez poszczególne podmioty gospodarcze. Po kolejnym roku działalności można podjąć próbę sformułowania pewnych wniosków i spostrzeżeń dotyczących tendencji zachodzących zmian.
Przeprowadzane działania kontrolne w dalszym ciągu ujawniają powtarzające się przypadki nieprzestrzegania obowiązków nałożonych ustawami i rozporządzeniami wykonawczymi. Stwierdzane są również naruszenia warunków decyzji administracyjnych określających warunki gospodarczego korzystania ze środowiska przez poszczególne podmioty gospodarcze. W ciągu ostatniego roku nastąpiła pewna poprawa w zakresie ewidencjonowania zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska i naliczania opłat z tego tytułu przez duże zakłady przemysłowe. Istotnym uproszczeniem i ułatwieniem w tym zakresie jest wykorzystywanie technik komputerowych. Problemy w tym względzie mają mniejsze jednostki organizacyjne, gdzie nie ma wydzielonych służb czy stanowisk do prowadzenia zagadnień związanych z ochroną środowiska. W dalszym ciągu jest niewystarczający przepływ informacji na temat zobowiązań, jakie spoczywają na każdym podmiocie i przepisach obowiązujących w tym zakresie. Jest to szczególnie istotne i widoczne w ostatnim roku, gdy publikowana jest bardzo duża ilość nowych przepisów z zakresu ochrony środowiska i pokrewnych dziedzin gospodarki. Na podstawie przeprowadzonych działań kontrolnych można zauważyć również, że nastąpiła znaczna poprawa w dostępności do nowych materiałów, technik i urządzeń służących ochronie środowiska. Oceniając stan przestrzegania wymagań ekologicznych należy stwierdzić, że pozytywne zmiany zaszły przede wszystkim w zakładach przemysłu wiążących materiałów budowlanych, które podlegały prywatyzacji. Udział w tych przedsięwzięciach kapitału zagranicznego pozwolił na całkowitą modernizację linii technologicznych i najczęściej budowę całkowicie nowych instalacji służących ochronie środowiska. Ze względu na utrzymujące się trudności finansowe nie ma większych zmian w działalności zakładów z innych branż przemysłu np. metalowego. W dalszym ciągu utrzymują się duże zaległości we właściwym rozwiązywaniu problemów gospodarki komunalnej. Na terenie województwa istnieją jeszcze gminy, gdzie nie ma ani jednej oczyszczalni ścieków a eksploatowane składowiska odpadów nie spełniają wymogów ustawy o odpadach. Można jednak zauważyć rozwijanie inicjatyw związanych z segregacją odpadów i poszukiwaniem innych, niż składowanie, metod ich unieszkodliwiania. Poważnym czynnikiem hamującym wszelkie prace w tym względzie jest brak środków na sfinansowanie realizacji nowych koncepcji. Pozytywną tendencją jest natomiast stopniowe porządkowanie gospodarki odpadami przemysłowymi, w tym niebezpiecznymi. Stało się to możliwe dzięki powstawaniu specjalistycznych firm świadczących usługi z zakresu wykorzystywania
i utylizacji tego typu odpadów. Również przemysł cementowy na terenie województwa świętokrzyskiego coraz bardziej zainteresowany jest wykorzystywaniem niektórych odpadów jako paliw alternatywnych w procesach technologicznych.
W dalszym ciągu istnieje coraz większa potrzeba aktywizacji w zakresie samodzielnego prowadzenia działań kontrolnych i rozwiązywania problemów przez służby ochrony środowiska na poziomie gminy i powiatu. Regulacje prawne zawarte w art. 379 nowej ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska dają pełne uprawnienia organom ochrony środowiska, jakimi są: starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta w sprawowaniu kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie swojej właściwości. Takie powszechne rozwiązanie w istotny sposób usprawniłoby systemu załatwiania wzrastającej ilości skarg i interwencji dotyczących zagadnień ochrony środowiska.
