Główne źródła emisji zanieczyszczeń do wód: charakterystyka

Ścieki przemysłowe powstają w wyniku działalności gospodarczej jednostek prowadzących produkcję z wykorzystaniem wody. Stan gospodarki ściekowej w zakładach jest nadal niezadowalający. Wynika to z braku wystarczających urządzeń do oczyszczania ścieków gwarantujących wymaganą redukcję zanieczyszczeń. Inną przyczyną jest trudna sytuacja finansowa wielu zakładów. Nie ułatwia to, ze względów społecznych, podejmowania drastycznych decyzji prowadzących do unieruchomienia zakładów prowadzących niewłaściwie gospodarkę wodno-ściekową.

Zanieczyszczenia obszarowe przedostają się do wód powierzchniowych poprzez:
- spływy powierzchniowe powstające w wyniku roztopów śniegu i opadów atmosferycznych,
- odwadniające systemy melioracyjne,
- powietrze atmosferyczne.

Znaczącymi w ogólnym bilansie zanieczyszczeń odprowadzanych do wód powierzchniowych są zanieczyszczenia z rolnictwa. Są to zanieczyszczenia spływające do cieków powierzchniowych wraz z wodami opadowymi w sposób niezorganizowany z gruntów ornych, użytków zielonych oraz obszarów leśnych. Zawierają one znaczne ilości biogenów, do których zalicza się przede wszystkim związki fosforu i azotu. Zanieczyszczenia biogenne pochodzą z:
- nawozów mineralnych,
- nawozów zwierzęcych,
- pozostałości roślinnych po zbiorach,
- ścieków socjalno-bytowych.

Wielkość odpływu substancji nawozowych ze zlewni zależy nie tylko od ogólnej ilości opadów w zlewni, ale również od rozkładu tych opadów w czasie. Największy odpływ biogenów ma miejsce w okresie dużych i długotrwałych deszczów, w chłodnym okresie roku oraz po roztopach. Nie bez znaczenia dla tego procesu jest sposób rolniczego wykorzystania ziemi, przepuszczalność gleb, zasilanie wód powierzchniowych płytkimi wodami gruntowymi i zalesienie terenu. Spośród wielu czynników na ogólną objętość spływu powierzchniowego najsilniej oddziaływują parametry charakteryzujące właściwości infiltracyjne gleby, podczas gdy topografia wpływa w mniejszym stopniu, niż by się tego można spodziewać. Wpływ zanieczyszczeń obszarowych na stan czystości wód powierzchniowych w każdej zlewni jest inny i zależy od w/w czynników. I tak np. na obszarze przylegającym do ujściowego odcinka Nidy występuje dość duży spływ substancji nawozowych do wód powierzchniowych z uwagi na intensywnie prowadzoną gospodarkę rolną, nieprzepuszczalne podłoże i gęstą sieć rzeczną.

Wody deszczowe zanieczyszczają się już w przyziemnych warstwach atmosfery wychwytując z powietrza pyły, cząstki nie spalonego paliwa, różne substancje stałe i gazowe usuwane do atmosfery przez zakłady przemysłowe, urządzenia grzewcze, środki transportu itp. Ilość zanieczyszczeń dostających się do ścieków opadowych odprowadzanych z terenu miasta zależy głównie od:
- zanieczyszczenia atmosfery w obrębie miasta,
- rodzaju nawierzchni, ulic, placów i chodników,
- rodzaju transportu i intensywności ruchu,
- organizacji i sposobu oczyszczania ulic ze śmieci,
- sposobu walki z gołoledzią,
- ilości terenów zielonych,
- intensywności i czasu trwania opadów oraz długości okresu jaki upłynął od opadu poprzedniego.

Ścieki deszczowe z większości miast województwa odprowadzane są systemami kanalizacji deszczowej (w sposób zorganizowany) bez urządzeń podczyszczających.

Zanieczyszczenia ropopochodne są również poważnym zagrożeniem dla jakości wód. Zanieczyszczenia te pochodzą z przetwórstwa ropy naftowej. Produkty przeróbki ropy naftowej nie ulegają w środowisku samoczynnej neutralizacji, ich rozkład na związki prostsze zachodzi w nieznacznym stopniu. Największe zagrożenie stanowi transport, magazynowanie i dystrybucja paliw.